Miyerkules, Agosto 6, 2025

Balitang welga

BALITANG WELGA

panig ba ng unyon ay naibulgar?
o ng manedsment lang sa dyaryong Bulgar?
nabayaran kaya ang pahayagan?
upang nagwelgang unyon ay siraan?

nang ako'y naging manggagawa dati
pabrikang KAWASAKI ay katabi
ng pabrikang noo'y pinasukan ko
doon sa Alabang, pabrikang PECCO

kaya ang laban ng kanilang unyon
sa kalooban ko'y malapit iyon
sa tarangkahan nga ng Kawasaki
papasok upang magtrabaho kami

nawa ang panig din ng nagwewelga
sa Bulgar ay maibalita sana
di lang ang panig ng nagnenegosyo
kundi't higit ang panig ng obrero

- gregoriovbituinjr.
08.06.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Agosto 6, 2025,  pahina 2
* PECCO - Precision Engineered Components Corporation

Sabado, Agosto 2, 2025

Higit P17 Trilyong utang ng bansa

HIGIT P17 TRILYONG UTANG NG BANSA

labimpitong trilyong piso na pala
ang utang ng Pilipinas kong mahal
ito ang napabalita talaga
kaya ba mga bilihin na'y mahal?

isandaan labing-anim na milyong
Pinoy na itong ating populasyon
utang na hinati sa bawat tao
ay halos sandaan limampung libo

ano nang gagawin, kamanggagawa
ibebenta'y kaluluwa ng bansa
paano na ba ang kinabukasan
nitong bayan, ng lupang tinubuan

sana'y may makasagot nitong tanong
lalo't may Freedom from Debt Coalition
sa utang paano tayo lalaya?
may magandang bukas pa ba ang bansa?

kwenta:
P117,267,000,000,000 / 116,869,595 Pinoy
P147,745.87 bawat Pinoy

- gregoriovbituinjr.
08.02.2025

* populasyon ng Pilipinas, mula sa kawing na https://www.worldometers.info/world-population/philippines-population/ (as of 10:49 am)
* ulat mula sa pahayagang Sagad, Agosto 1, 2025, p.2

Miyerkules, Hulyo 30, 2025

7M apektado sa masamang serbisyo sa tubig

7M APEKTADO SA MASAMANG SERBISYO SA TUBIG

tinumbok na ng balita ang masamang serbisyo
sa patubig, na ari ng isang mayamang angkan
sa kanila kasi'y di serbisyo kundi negosyo
ang patubig kaya naman nangyayari ang ganyan

kaya tama ang himutok ng mga maralita
manggagawa, bata, kababaihan sa kalunsuran
pati na sa malalayong relokasyon ng dukha
gayong bilang kostumer ay nagbabayad din naman

artistang si Carla Abellana'y pinuna ito
nang magpadala umano ng disconnection notice
ang kumpanya kahit walang tumutulo sa gripo
habang ang iba sa kawalang tubig nagtitiis

mas magandang kumilos na ang apektadong masa
upang isiwalat ang aba nilang kalagayan
sa kumpanya ng tubig na di ayos ang sistema
bakasakali, bakasakaling ayusin naman

- gregoriovbituinjr.
09.30.2025

* ulat mula sa Abante Tonite, 07.30.2025, p 3

Lunes, Hulyo 28, 2025

Ang People's SONA

ANG PEOPLE'S SONA

taun-taon na lang, naroon sa kalsada
kung baga'y isa itong tungkulin talaga
magsulat, mag-ulat, magmulat, magprotesta
at sabihin ang totoong lagay ng masa

ang serbisyo ay dapat di ninenegosyo
kilanling ganap ang karapatang pantao
tuligsa sa katiwalian sa gobyerno
lider ay makipagkapwa't magpakatao

di dapat maghari'y maperang negosyante
o kapitalista kundi mga pesante
uring manggagawa, kabataan, babae
labanan ang dinastiya't trapong salbahe

nais kasi naming mabago ang sistema
kung saan ay wala nang pagsasamantala
sistemang kontraktwalisasyon ay wala na
ang pampublikong pabahay ay mangyari na

buti pa'y pag-aralan natin ang lipunan
tanungin bakit may mahirap at mayaman
mula rito, paglingkurang tapat ang bayan
upang gobyerno ng masa'y matayo naman

- gregoriovbituinjr.
07.28.2025

* bidyo kuha ng makatang gala na mapapanood sa kawing na: 

Talumpati ng KPML sa People's SONA

TALUMPATI SA PEOPLE'S SONA

inaasahan nilang ang handog ko'y tula
subalit tinalakay ko'y isyu ng dukha
hawak ang mikropono'y aking binalita
ang bagong batas na tatama sa dalita

kung sa UDHA ay tatlumpung araw ang notice
bago maralita'y tuluyang mapaalis
sa N.H.A. Act, sampung araw lang ang notice
ahensya'y may police power nang magdemolis

noon, 4PH ang ipinangalandakan
sa ngalan ng dukha nitong pamahalaan
para pala sa may payslip at Pag-ibig 'yan
napagtanto nilang pambobola na naman

matapos magsalita, pagbaba ko sa trak
ilang lider agad sa akin kumausap
talakayan sa isyu'y inihandang ganap
sa bagong batas, dalita'y mapapahamak

minsan nga sa sarili'y naitatanong ko
ganito na nga ba ako kaepektibo?
o tatamaan sila sa nasabing isyu?
salamat, sa masa'y nailinaw ko ito

- gregoriovbituinjr.
07.28.2025

* ang RA 12216 (National Housing Authority Act o NHA Act of 2025) ay naisabatas noong Mayo 29, 2025
* di ko malitratuhan o mabidyuhan ang sarili sa pagtatalumpati, kaya narito'y bidyo ko habang nagwawagayway ng bandila ang iba't ibang samahang lumahok sa People's SONA
* nagsalita ako bilang sekretaryo heneral ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML)
* mapapanood ang munting bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/1F7YdSan7y/ 

Nadapa sa rali

NADAPA SA RALI

noon, sa rali ay di ako nadadapâ
maghabulan man, nang ako pa'y bata-batâ
ngayon, naapakan ang streamer, nadapâ
nanghina ba o matanda na akong sadya?

nakiisa ako sa maraming tumangan
ng mahabang streamer, hanggang maapakan
iyon, nadapa, kanilang inalalayan
maraming salamat sa mga kasamahan

napagitnaan pa ng dalawang pangulo
isa'y sa maralita, isa'y sa obrero
na tangan ang streamer nang nadapa ako
buti't umalalay naman silang totoo

tingin ng iba, ako'y nahilo sa rali
iba'y nagtanong kung lagay ko ba'y mabuti
okay na ako, ang tangi ko lang nasabi
minsan, ganyan pala'y talagang nangyayari

ang kanang tuhod ng pantalon ay may gasgas
pag-uwi ng bahay ay aking napagmalas
kanan at kaliwang tuhod din ay may gasgas
nilagay ko'y alkohol at pangunang lunas

ramdam ay hiya ng aktibistang Spartan
na di naging listo sa ganoong lakaran
sa harap kasama'y kapwa lider pa naman
ay, dapat isipin sariling kalusugan

- gregoriovbituinjr.
07.28.2025

Linggo, Hulyo 27, 2025

Ang misyon

ANG MISYON

mabigat ang misyon ng mga tibak na Spartan
buhay na'y inalay upang baguhin ang lipunan
nang kamtin ng bayan ang asam na kaginhawahan
at pagkakapantay, walang dukha, walang mayaman

hindi sila rebelde, kundi rebolusyonaryo
di man naapi, sa api'y nakiisang totoo
pinag-aralan ang lipunan, kalakaran nito
primitibo komunal, alipin, piyudalismo

ang kapitalismo sa kasalukuyang panahon
ay bulok na sistemang dapat nang kalusin ngayon
pangarap ay pantay na lipunan anuman iyon
magpakatao, walang pagsasamantala roon

ngunit niyakap nilang misyon ay di imposible
kung sama-sama ang mga manggagawa, pesante
maralita, vendor, kabataan, bata, babae
lalo na't nagkakaisang diwa, kilos, diskarte

mabigat ang misyon pagkat para sa santinakpan
na pinag-aalsa ang pinagsasamantalahan
niyayakag itayo ang makataong lipunan
para sa bukas ng salinlahi't sandaigdigan

- gregoriovbituinjr.
07.27.2025

Biyernes, Hulyo 25, 2025

Aral sa nawalang payong

ARAL SA NAWALANG PAYONG

Nalingat ako. Di ko namalayang nawala ang aking payong. Dito sa Farmers, Cubao. Habang dumadalo sa zoom meeting ng mga human rights defenders. O sa mga nauna pang pinuntahan. At ang nawala pa ay payong pang bigay at may tatak ng CHR.

Umaga, nasa Better Minds na ako sa Cubao at nainterbyu, at sa first session ay nagsuot ng EEG helmet upang tingnan ang galaw ng utak, then, naglaro ng limang mind games. Iniisip ko kasi, baka magka-depresyon ako dahil sa pagkawala ni misis kaya pumunta ako sa Better Minds.

Bukas ng umaga ang ikalawa at huling sesyon at aabangan ko kung anong resulta. Hindi sa Better Minds nawala ang payong, dahil umulan ay nagamit ko pa.

Tanghali, hinanap ko ang blood donation venue sa Farmers dahil sa text ng Philippine Red Cross (PRC) QC, subalit wala sila sa dating venue. Tinext ko, abangan ko raw yung sa Ali Mall. Magbibigay sana uli ako ng dugo tulad noong Marso.

Hapon, dumalo ako sa State of Human Rights Address (SOHRA) na isinagawa ng mga kasama sa human rights community mula 2pm hanggang 5:30 pm. Umupo ako sa food court malapit sa open ground ng Farmers. Bandang alas-singko, tumayo ako upang mag-CR, wala na ang payong. Hindi ko napansin kung saan ko naiwan.

Gabi, wala na ang payong. Subalit nakadalo pa sa isang indignation rally sa Elliptical Road, malapit sa tanggapan ng NHA, hinggil sa inilabas na technicality ng Supreme Court upang mabasura ang impeachment. Isang tungkulin para sa bayan. Without trial, no due process.

Hay, baka tulala pa rin talaga ako sa pagkawala ng minamahal kaya nawala ang payong.

Ang aral sa akin:
Huwag magdala ng payong kung walang dalang back pack o bag na pagsisidlan ng payong.
Kung may back pack o bag akong dala, doon ko ilalagay ang payong, kaya hindi ko iyon mabibitiwan o maiiwan.

- gregoriovbituinjr.
07.25.2025

ENIAC

ENIAC

anim na kababaihan pala
ang unang programmer ng ENIAC
na sa historya'y unang computer
o ang Electronic Numerical
Integrator and Computer noong

pangalawang daigdigang digma:
sina Jean Bartik, Betty Holberton,
sina Kay McNulty, Marlyn Meltzer,
Frances Spence at Ruth Teitelbaum
mga human computer na noon

na nagdisenyo ng algorithm 
na nagtatag ng modern programming 
pati na flow chart at modern system
mga kababaihang kaygaling
tara, sila'y ating kilalanin

- gregoriovbituinjr.
07.25.2025

Huwebes, Hulyo 24, 2025

Di lang ulan ang sanhi ng baha

DI LANG ULAN ANG SANHI NG BAHA

natanto ko ang katotohanang
di lang pala sa dami ng ulan
kaya nagbabaha sa lansangan
kundi barado na ang daanan

ng tubig, mga kanal, imburnal
basura'y nagbarahang kaytagal
nang dahil sa ating mga asal
pagyayaring nakatitigagal

MMDA ay nakakolekta
ng animnaraang tonelada
ng samutsaring mga basura
magmula sa Tripa de Gallina

isang malaking pumping station
sa Lungsod Pasay, kaya ganoon
dapat talagang linisin iyon
tayo'y ayusin ang tinatapon

kapag mga ganyan ay barado
ang katubigan lalo't bumagyo
ay walang lalabasang totoo
di ba? kaya babahain tayo

panahon namang gawin ang dapat
basura'y huwag basta ikalat
maging responsable na ang lahat
lansangan ay huwag gawing dagat

- gregoriovbituinjr.
07.24.2025

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa at Bulgar, Hulyo 24, 2025, pahina 2

Ombudsman

OMBUSDMAN

opisyales na tinalaga ng pamahalaan
nag-iimbestiga ng reklamo ng mamamayan
laban sa pampublikong ahensya o institusyon
o anumang salungat sa batas o regulasyon

dulugan siya upang dinggin ang katotohanan
dapat malayang mag-isip, walang kinikilingan
susuriin ang anumang natanggap na reklamo
kung di matwid, di patas, may diskriminasyon ito

gagawa naman ang Ombudsman ng rekomendasyon
upang reklamo'y matugunan, gagawa ng aksyon
aba'y ang tungkulin ng Ombudsman pala'y kaybigat
dapat matalaga rito'y magsilbing buong tapat

dapat siya'y may integridad lalo't mang-uusig
ng tiwaling nanunungkulan, di maliligalig
tulad ng sinabi ni Conchita Carpio-Morales,
dating Ombudsman, pati pagkatao ay malinis

indipendiyente at di tuta ng nagtalaga
sinumang makapangyarihan, maging pangulo pa
katarungan sa mga api, di sa malalakas
pamantayan ay batas, hustisya, parehas, patas

- gregoriovbituinjr.
07.24.2025

* litrato mula sa News5

Relief goods

RELIEF GOODS

mahilig pa rin talagang mang-asar
si Kimpoy ng Barangay Mambubulgar
kadalasan, komiks ay pagbibiro
ngunit may pagsusuri ring kahalo:

nagtanong ang anak sa kanyang ina
relief goods na mula taga-gobyerno
ay ubos na raw ba? sagot sa kanya
bigay ba nila'y tatagal? tingin mo?

saan aabot ang sangkilong bigas
sa atin lang, kulang na sa maghapon
at ang dalawang lata ng sardinas
isa'y ginisa, isa'y agad lamon

mahalaga'y mayroon, kaysa wala
at isang araw nati'y nakaraos
di tayo nganga, bagamat tulala
saan kukunin ang sunod na gastos

ang mga nagre-relief ay may plano
ilan ang bibigyan, pagkakasyahin
at kung nabigyan ka, salamat dito
kahit papaano'y may lalamunin

subalit kung tiwali ang nagbigay
nitong sangkilong bigas at sardinas
baka wala tayong kamalay-malay
yaong para sa atin na'y may bawas

- gregoriovbituinjr.
07.24.2025

* litrato mula sa pahayagang Bulgar, Hulyo 24, 2025, pahina 3

Miyerkules, Hulyo 23, 2025

Sino ang mabuting tao?

SINO ANG MABUTING TAO?

yaon bang pagiging mabuting tao
ay parang mabuting Samaritano?
tulad ba ng sabi ni Mayor Vico?
di tulad ng mga salbaheng trapo?

sakaling nagtagumpay ka't yumaman
ngunit mayroon namang naapakan
sa mahihirap ay walang paggalang
masasabi bang matagumpay iyan

tulad nitong mga kapitalista
na tinitingnang mapagsamantala
sweldo'y kaybaba ng obrero nila
obrerong nagpaunlad sa pabrika

mataas nga ang kinita mo't sahod
subalit manggagawa mo'y hilahod
kabutihan ba rito'y mahahagod
sitwasyong ito ba'y nakalulugod

iskwater pa rin ang maraming dukha
artistang sumikat pala'y sugapa
halal na trapo pala'y dalahira
ang mabuting tao ba'y sinong sadya

- gregoriovbituinjr.
07.23.2025

* litrato mula sa dyaryong Philippine Star

Basurahan na ang lungsod

BASURAHAN NA ANG LUNGSOD

kaya raw baha'y di kayang kontrolin
ay dahil daw sa kagagawan natin
ginawa nang basurahan ang lungsod
sa basura na tayo nalulunod

kanal at imburnal naging barado
nakukuha nila'y kung anu-ano
sofa, ref, tarpolin, damit, sapatos
na nahakot lamang dahil may unos

ito ba'y dahil sa katiwalian
o walang disiplinang mamamayan
sino bang responsable sa basura
di ba't tayo ring mamamayan, di ba?

ano bang gagawin nating marapat
bakasakali'y magtulong ang lahat
walang sisihan, basurang binaha
ay pagtulungan nang ayusing sadya

- gregoriovbituinjr.
07.23.2025

* ulat batay sa headline (tampok na ulat) sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Hulyo 23, 2025

Sa SONA

sa SONA
itsura
baha ba?
wala na?

sa SONA
problema
lutas ba?
lubog na?

sa SONA
kakanta
trapo na
wa wenta?

ay, SANA
sa SONA
ang masa
okay pa

- gbj
07.23.2025

* litratong kuha ng makatang gala sa Commonwealth Avenue na kadalasang nilalakad ng masa patungo sa SONA

Martes, Hulyo 22, 2025

Ang mabuting kapitbahay

ANG MABUTING KAPITBAHAY

ang mabuting kabitbahay ba'y tulad
ng isang mabuting Samaritano?
matulungin sa kapwa't komunidad?
at tunay siyang nagpapakatao?

pagkat di nagkakalat ng basura
sa bakuran ng kanyang kapitbahay
malinis sa kapaligiran niya
kalat ay sa tama inilalagay

at kung kaybuti ng pakikitungo
ng kapitbahay sa kapwa't paligid
ay kaygandang bukas ang mahahango
kabutihan iyong di malilingid

subalit di para sa karangalan
o makatanggap ng anumang gawad
o kaya'y mapuri ng taumbayan
o sumikat, makilala ang hangad

marapat ay tahimik nating gawin
dahil batid nating iyon ang tama
magpakabuti, kahit di purihin
wasto'y gawin sa paraang payapa

- gregoriovbituinjr.
07.22.2025

Sabado, Hulyo 19, 2025

Di nangangamuhan ang pagtula

DI NANGANGAMUHAN ANG PAGTULA

di nangangamuhan ang pagtula
aniko sa kilalang binata
na nais tulungan akong kusa
upang magkapera bawat tula

mangamuhan daw sa pulitiko
pagandahin ang imahe nito
ang aking pagtula'y gamitin ko
upang nasabing trapo'y bumango

nang magkapera'y mangamuhan nga?
ngunit may prinsipyo ang makata
dukha man ay makatang malaya
malayang pasya sa isyu't paksa

ngunit kailangan ko ng sahod
buhayin ang sarili't kumayod
ngunit pagkatao'y di luluhod
sa trapong sistema ang taguyod

ayoko nang aapak-apakan
ayokong tula'y niyuyurakan
di baleng lugmok sa kahirapan
huwag lang mapagsamantalahan

- gregoriovbituinjr.
07.19.2025

Biyernes, Hulyo 18, 2025

Maling sagot sa krosword (Hinggil sa Pambansang Wika)

MALING SAGOT SA KROSWORD
(Hinggil sa Pambansang Wika)

sa Ikalabingwalo Pababa
yaong tanong ay Pambansang wika
wikang Filipino ba ang tama?
ngunit pitong titik lang, ano nga?

Pababa't Pahalang, sinagutan
Tagalog yaong kinalabasan
subalit iba ang katanungan
dapat ay wasto ang katugunan

kung historya'y aaraling lantay
sa Tagalog lamang ibinatay
ang Pambansang Wika, siyang tunay
nasa batas at laksang talakay

di Pambansang Wika ang Tagalog
kundi Filipino, na sa krosword
sa tanong ay mali ang sinagot
ito'y dapat huwag itaguyod

kung anong tama batay sa batas
iyon ang ating ipalaganap
dapat iyon ay ating mawatas
at ang mali'y huwag tinatanggap

- gregoriovbituinjr,
07.18.2025

* krosword mula sa pahayagang Abante Tonite, Hulyo 17, 2025, p. 7

Huwebes, Hulyo 17, 2025

Kayrami pang digmang kakaharapin

KAYRAMI PANG DIGMANG KAKAHARAPIN

kayrami pang digmang kakaharapin
kayrami pang dagat na tatawirin
kayrami pang bundok na aakyatin
kayrami pang nobelang susulatin

ano nga ba ang aking magagawa
sa kinaharap na krisis at sigwa
gayong isa lang tibak na makata
naritong madalas na naglulupa

gayong simpleng pamumuhay lang naman
ang nais ng aking puso't isipan
nais ko'y kaginhawahan ng bayan
makibaka di para sa iilan

subalit darating din ang panahon
mga api na'y magrerebolusyon
habang nagbabangga ang mga alon
at kumaripas ng takbo ang leyon

- gregoriovbituinjr.
07.17.2025

Miyerkules, Hulyo 16, 2025

Nagkamali ng baba

NAGKAMALI NG BABA

Nagkamali na naman ng baba. Marahil ay natutulala.

Magkaiba nga pala ang babaan ng MRT at bus carousel. Pagkalampas ng Roosevelt Avenue station ng bus carousel (na katapat ay Roosevelt LRT, hindi MRT, station), bawat istasyon ng MRT ay halos may katapat na bus carousel station sa ilalim nito, mula North station ng MRT na may bus carousel, Quezon Avenue station ng MRT na may bus carousel, hanggang Kamuning station ng MRT na may bus carousel sa ilalim. Subalit hindi pala awtomatikong may MRT station na katapat ang bus carousel, umpisa ng Nepa Q-Mart station ng bus carousel, dahil walang MRT station sa NEPA Q-Mart. Medyo malayo ang bus carousel sa Main Avenue, Cubao sa MRT Cubao station. May bus carousel sa ilalim ng sumunod na MRT station ng Santolan at Ortigas na kalapit ng Shaw Boulevard MRT station.

Ganito ang nangyari sa akin nang magtungo ako sa Monumento galing Cubao kanina. Nang bumalik na ako galing Monumento papuntang Cubao, akala ko, pagdating ng Kamuning station ng bus carousel, ang susunod na istasyon na ay Cubao. Totoo iyon kung nag-MRT ka. Subalit nag-bus carousel ako. Ang sunod na istasyon ng bus carousel galing Kamuning Station ay Nepa Q-Mart station, bago mag-Cubao, Main Avenue station. Sa Nepa QMart station ng bus carousel ako mabilis na bumaba. Hindi nga ako nakalampas, nagkamali naman ng binabaan.

Nang bumaba ako sa Nepa Q-Mart, nagulat na lang ako na hindi pa pala Cubao - Main Avenue station. Nakita ko kaagad ay ang Mercury Drug - Kamias branch. Subalit nakaalis na ang bus na nasakyan ko. Kaya sinakyan ko'y ibang bus na papuntang Cubao. Buti't may kinse pesos pa akong barya.

nagkamali na naman ng baba
dahil ba ako'y natutulala?
tila sa ibang mundo nagmula
sa lungsod ba'y di sanay na sadya?

sa Nepa Q-Mart, walang istasyon
ng MRT sa itaas niyon
di iyon katulad sa North, Quezon
Avenue at Kamuning mayroon

isang malaking aral sa akin
upang di maligaw sa lakarin
dapat ang diwa ay laging gising
huwag parang pasaherong himbing

buti, iyon lamang ang nangyari
at walang nangyaring aksidente

- gregoriovbituinjr.
07.16.2025

Mapanligaw na pamagat

MAPANLIGAW NA PAMAGAT

animo'y mayroong espesyal doong ulat
subalit mapanligaw pala ang pamagat
hinggil sa pagkamatay ng isang heneral
noong panahong Philippine-American War

akala ko'y tulad kay Andres Bonifacio
na pinaslang ng kapwa rebolusyonaryo
o kaya'y tulad ni Ninoy Aquino sa tarmac
sa paglapag ng eroplano'y napahamak

tinalakay lamang ang kanyang talambuhay
walang detalye sa ulat ng pagkamatay
tanging sinabi sa ulat, namatay siya
matapos ang digma, higit tatlong dekada

bakit ganyan ay pinayagan ng editor?
bakit ba ganyan ang isinulat ng awtor?
bakit mambabasa'y kanyang inililigaw?
upang atensyon ng bumabasa'y mapukaw?

- gregoriovbituinjr.
07.16.2025

* ulat mula sa pahayagang SAGAD, Hulyo 9, 2025, p. 6

Puna sa bitay ni Bato

PUNA SA BITAY NI BATO

ang hepe ng tokhang, senador na ngayon
ay nagpanukala raw ng pagbabalik
nitong death penalty, kayo ba'y sang-ayon
bagamat ang puna ay mula sa komiks

aking sinaliksik ang mga balita
may panukala ngang gayon ang senador
subalit sa komiks ay mahahalata
pangmahirap ang death penalty, que horror

paano naman pag ang sentensya'y mali
maibabalik ba ang nawalang buhay
ano ba talaga ang kanilang mithi?
dati, gawa'y tokhang, ngayon nama'y bitay

si Pooroy, pinuna'y panukalang iyan
mahihirap lang daw yaong mabibitay
dalawang kaso nga'y suriin at tingnan
mayamang Jalosjos, dukhang Echegaray

- gregoriovbituinjr.
07.16.2025

* komiks mula sa pahayagang Remate, Hulyo 16, 2025, p.3

Martes, Hulyo 15, 2025

Maraming trabahong nakabinbin

MARAMING TRABAHONG NAKABINBIN

maraming trabahong nakabinbin
na aking dapat talagang gawin
tambak na deadline ang hahabulin
pagdadalamhati ba'y tapusin?

o isingit ito sa panahon
habang tinatrabaho ang layon
ang oras ay di parang bakasyon
paano na ang ipanglalamon?

sa trabaho'y dapat nang humarap
itipa na ang salin sa laptop
iakda'y tula't kwentong pangarap
at balita sa dyaryo'y mangalap

sa pagtulog na lang magpahinga
habang may bagyong nananalasa
habang dinadalaw pa ng musa
ng panitik sa pagnonobela

- gregoriovbituinjr.
07.15.2025

Lunes, Hulyo 14, 2025

Maniwala lang ba?

MANIWALA LANG BA?

nais kong ang sarili'y papaniwalain
na kayang harapin bawat alalahanin
na kaya ko bawat dumapong suliranin
na ako'y malakas at di masasakitin

dapat magsuri sa kongkretong kalagayan
anong katotohanang paniniwalaan
paano iwasan ang kasinungalingan
lalo pag ramdam mo'y ligalig at luhaan

eh, kung binobola tayo ng patalastas
eh, kung inaaliw lang tayo ng palabas
eh, kung ginamit na batas ay butas-butas
eh, kung namumuno sa bayan ay marahas

paniwalaan nating kaya natin ito
pagkaisahin ang dukha't uring obrero
ibagsak ang sistemang bulok sa bayan ko
itayo ang isang lipunang makatao

- gregoriovbituinjr.
07.14.2025

Tira sa hipon

TIRA SA HIPON

kinain ng dalawang pusa
ang natirang balat at ulo
ng hipon, mabubusog sadya
ang dalawang pusang narito

binili ko'y samplatong hipon
siyam ang laman, isang daan
bukas ay samplatong galunggong
para agahan at hapunan

tinitirhan yaong alaga
ng mga natirang pagkain
pati na ang ligaw na pusa
sa kanya'y nakisalo na rin

kung mayroong maibibigay
mga pusa'y bigyan ding tunay

- gregoriovbituinjr.
07.14.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/1BEj49zewU/ 

Sabado, Hulyo 12, 2025

Centrum, pandesal at Revicon

CENTRUM, PANDESAL AT REVICON

payak lamang yaring pamumuhay
subalit narito't napagnilay
katawan ay palakasing tunay
sa kabila ng danas na lumbay

kaya aking inalmusal ngayon
ay Centrum, pandesal at Revicon
lumakas at ituloy ang misyon
bagamat gunita ang kahapon

sapagkat kayrami pang gagawin
unang nobela pa'y kakathain
kathang maikling kwento'y tipunin
pati na mga ginawang salin

balak tapusing pagsasaaklat
ng tula't anumang nadalumat
ng kwento't sanaysay na nasulat
habang patuloy na nagmumulat

- gregoriovbituinjr.
07.12.2025

Biyernes, Hulyo 11, 2025

Fr. Rudy Romano, desaparesido

FR. RUDY ROMANO, DESAPARESIDO

isang pari, desaparesido
pangalan: Fr. Rudy Romano
nawala, apat na dekada na
pagkat dinukot umano siya

nawala nang apatnapung taon
di pa nakikita hanggang ngayon 
hustisya para sa kanya'y hanap
kailan kaya mahahagilap?

paring kaisa ng manggagawa
nakibaka kasama ng dukha
tinaguyod ang kanyang mithiin
para sa mahirap ang layunin 

para kay Fr. Rudy, hustisya 
sabay nating isigaw, hustisya 

- gregoriovbituinjr.
07.11.2025

* tulang binigkas ng makatang gala sa munting pagkilos sa harap ng CHR

Kung pesbuk man ay talaarawan

KUNG PESBUK MAN AY TALAARAWAN

hingi ko'y paumanhin sa tanan
kung pesbuk man ay talaarawan
ito ang nakita kong paraan
upang ang anumang kaganapan
ay maalala't mababalikan

daan sa pakikipag-ugnayan
sa kamag-anak at kasamahan
sa kakilala at kaibigan
sa kamakata at kababayan
sa mga kasangga't kalaban man

pawang tula yaring kakathain
at ilalathala sa pesbuk din
tula bilang gawang malikhain
pwede rin ninyong balewalain
kung ayaw n'yong tula ko'y basahin

muli, ang hingi ko'y paumanhin
kung mga tula'y bibitin-bitin
sa pesbuk, sa ere't papawirin
pagkat bawat tula'y tulay man din
sa puso't diwa ng madla natin

- gregoriovbituinjr.
07.11.2025

Sa kabila ng lahat

SA KABILA NG LAHAT

sa kabila ng lahat, patuloy pa ring kikilos
upang sa trapo't sistemang bulok makipagtuos

sa kabila ng lahat, patuloy pa ring kakatha
ng mga makabuluhang sanaysay, kwento't tula

sa kabila ng lahat, patuloy ang pag-aaral
di man sa eskwela ay sa pagbabasa ng aklat

sa kabila ng lahat, patuloy din sa paglinang
ng bukirin ng kaalaman sa malayong ilang

sa kabila ng lahat, patuloy ang paglalakad
bakasakaling nakatagong paksa'y magalugad

sa kabila ng lahat, patuloy na magkukwento
upang maisiwalat ang nalilingid sa mundo

sa kabila ng lahat, patuloy akong tatahak
sa mga tiwangwang upang taniman ang pinitak

sa kabila ng lahat, ako'y naririto pa rin
ganap na haharapin anumang alalahanin

- gregoriovbituinjr.
07.11.2025

Huwebes, Hulyo 10, 2025

Palasimba raw

PALASIMBA RAW

nangyayari sa totoong buhay
ang sa komiks ay kanyang palagay
palasimba'y palamurang tunay
kaplastikan nga ba yaong taglay?

palasimba'y sumagot, sa halip
na buti'y depensa ang naisip
wala raw dapat basagan ng trip
tanong ko sa kanya pag nahagip:

palasimba, bakit palamura?
ang buhay mo ba'y ganyan talaga?
palamura'y bakit nagsisimba?
upang sala mo'y patawarin na?

minsan komiks ang naglalarawan
ng buhay at ng katotohanan
na di lang pulos katatawanan
kundi pag-isipin ka rin naman

- gregoriovbituinjr.
07.10.2025

* mula sa pahayagang Bulgar, Hulyo 9, 2025, p.5

Walang kapararakang lakad

WALANG KAPARARAKANG LAKAD

walang kapararakang lakad
animo'y may ginagalugad
nagsisikap naman, di tamad
pagkakayod nga'y sinasagad

kilo-kilometrong lakarin
naninilay ay laksa pa rin
ang inaadhika'y tutupdin
gagawin ang bawat mithiin

ang lakad ba'y saan patungo
di naman nanggaling sa buho
nararamdaman ma'y siphayo
ay mararating din ang pulo

palayo ng palayong hakbang
palayo sa lupang hinirang
patungo sa lupang tiwangwang
na aking nais na malinang

- gregoriovbituinjr.
07.10.2025

P45 budget meal

P45 BUDGET MEAL

halos isang kilometrong layo rin
upang sa budget meal ay makakain
minsan lang naman, pag may lalakarin
subalit sa bahay, pulos gulayin

dapat ding magpalakas ng katawan
kasabay ng paglusog ng isipan
huwag titiisin ang kagutuman
sa tamang oras ay kumain naman

niyakap ang payak na pamumuhay
kapag may panahon ay nagninilay
maaga ring umuuwi ng bahay
nang katawan ay pahingahing tunay

sa budget meal, kwarenta'y singko pesos
na tama lang sa makatang hikahos
bitamina'y tinitiyak ding lubos
upang katawan ay nakararaos

- gregoriovbituinjr.
07.10.2025

Pilipino, Palestino

PILIPINO, PALESTINO

oo, isa akong Pilipino
nakikiisa sa Palestino
na nakikibaka ngang totoo
upang paglaya'y makamtan nito

Pilipino, Palestino, tugma
nais kamtin ang sariling lupa
Palestino, Pilipino, tula
nakikibaka, dugo'y sariwa

sigaw: mula ilog hanggang dagat
Palestno'y lalaya ring lahat
sa paglaban sila na'y namulat
sana kanilang dugo na'y sapat

upang mananakop na'y magapi
upang susunod na salinlahi
ay bagong mamamayan ng lipi
kapayapaan na'y maghahari

- gregoriovbituinjr.
07.10.2025

* litrato mula sa google

Miyerkules, Hulyo 9, 2025

Ano nga ba ang venous thrombosis o blood clot?

ANO NGA BA ANG VENOUS THROMBOSIS O BLOOD CLOT?

Blood clot. Medical na tawag ay venous thrombosis? Ito ang pamumuo ng dugo o pagiging malapot, kaya hindi makadaloy sa ugat.

Ito ang naging sakit ng aking asawang si Liberty, na namayapa na noong Hunyo 11, 2025. Dalawang beses siyang naospital dahil sa blood clot.

Una ay blood clot sa bituka kaya siya naospital ng apatnapu't siyam (49) na araw mula Oktubre 23 hanggang Disyembre 10, 2025.

Ikalawa ay blood clot sa pagitan ng artery at vein sa utak kaya siya naospital ng pitumpung (70) araw mula Abril 3 hanggang nang siya'y malagutan ng hininga sa intensive care unit (ICU) noong Hunyo 11, 2025.

Noong nakaraang taon, dapat ay may apat na testing si misis, at nilaktawan 'yung pangatlo. Kaya una, pangalawa, at pang-apat na testing na ang pinakahuli ay sa bone marrow. Lahat ay negatibo ang resulta. Dahil kung positibo, mababatid na ng mga doktor kung ano ang tamang lunas.

Ang ginawa ay operasyon kung saan nilagyan siya ng blood thinner upang lumabnaw ang kanyang dugo, at nang makadaloy ang dugo. Dahil kung mananatiling di makadaloy ang dugo ay baka mabulok ang bituka, na mas malala pa ang mangyari.

Lumabas si misis noong Disyembre na may maintenance na blood thinner, na imbes iturok sa kanya ay tabletas, ang warfarin.

Bagamat pulos negatibo ang resulta ng tatlong testing, nagsaliksik tayo kung ano ba ang dahilan nito. Sinaliksik ko sa internet, hindi pa sa mga medical books, kung ano nga ba ang venous thrombosis at ano ang pinagmulan at dahilan nito.

Sa AI Overview sa google, kung saan tinipa ko ang "causes of venous thrombosis" ay ito ang lumabas:

Venous thrombosis, including deep vein thrombosis (DVT) and pulmonary embolism (PE), occurs when a blood clot forms in a vein, often in the legs. Several factors can contribute to this, including vein damage, slow blood flow, and increased blood clotting tendency.

Causes of Venous Thrombosis: 

1. Immobility: Prolonged inactivity, like long-distance travel or bed rest, can slow blood flow, increasing the risk of clot formation. 

2. Injury or Surgery: Damage to the vein walls from surgery or injury can trigger clotting. 

3. Inherited Conditions: Genetic factors can predispose individuals to blood clotting disorders. 

4. Medical Conditions: Certain illnesses like cancer, heart disease, and inflammatory bowel disease can increase the risk. 

5. Hormonal Factors: Pregnancy, birth control pills, and hormone replacement therapy can elevate clotting risk. 

6. Obesity: Increased body weight can contribute to slower blood flow and inflammation. 

7. Smoking: Smoking damages blood vessels and increases blood stickiness, promoting clot formation. 

8. Age: The risk of VTE increases with age, particularly over 60. 

9. Other Factors: Long-term catheter use, smoking, and certain medications can also play a role. 

Deep Vein Thrombosis (DVT) and Pulmonary Embolism (PE): 

1. DVT is a blood clot in a deep vein, typically in the legs. 

2, PE occurs when a clot from a DVT travels to the lungs, blocking blood flow. 

3. PE can be life-threatening, while DVT can lead to long-term complications if left untreated. 

Narito naman ang pagkakasalin ng mga nabanggit:

Ang venous thrombosis, kabilang ang deep vein thrombosis (DVT) at pulmonary embolism (PE), ay nangyayari kapag namuo ang dugo sa ugat, kadalasan sa mga binti. Maraming kadahilanan ang maaaring mag-ambag dito, kabilang ang pinsala sa ugat, mabagal na daloy ng dugo, at pagtaas ng tendensya ng pamumuo ng dugo.

Mga sanhi ng Venous Thrombosis:

1. Kawalang-kilos: Ang matagal na kawalan ng aktibidad, tulad ng malayuang paglalakbay o bed rest, ay maaaring makapagpabagal ng daloy ng dugo, na nagpapataas ng panganib ng pamumuo ng dugo.

2. Kapinsalaan o Surgery: Ang pinsala sa mga dingding ng ugat mula sa operasyon o sugat ay maaaring magtulak ng pamumuo ng dugo.

3. Kalagayang Namamana: Ang mga genetikong kadahilanan ay maaaring magdulot sa mga indibidwal sa mga sakit sa pamumuo ng dugo.

4. Medikal na Kondisyon: Maaaring tumaas ang panganib ng ilang partikular na sakit tulad ng cancer, sakit sa puso, at pamamaga ng sakit sa bituka.

5. Hormonal na salik: Ang pagbubuntis, mga birth control pills, at hormone replacement therapy ay maaaring magpapataas ng panganib ng pamumuo ng dugo.

6. Obesidad: Ang pagtaas ng timbang ng katawan ay maaaring mag-ambag sa mas mabagal na daloy ng dugo at pamamaga. (si misis ay nag-92 kilo bago pa siya maospital noong Oktubre 2024, at nang maosital siya nitong Abril 2025 ay bumaba na sa 64 kilo ang kanyang timbang)

7. Paninigarilyo: Ang paninigarilyo ay nakakapinsala sa mga daluyan ng dugo at nagpapataas ng lagkit ng dugo, na nagtataguyod ng pagbuo ng namuong dugo. (Hindi naninigarilyo si misis)

8. Edad: Ang panganib ng VTE ay tumataas sa edad, lalo na sa paglipas ng 60. (Edad 40 nang unang maospital si misis dahil sa venous thrombosis, at edad 41 nang muli siyang maospital)

9. Iba pang mga Salik: Ang pangmatagalang paggamit ng kalilya (catheter o isang nababaluktot na tubo na ipinapasok sa isang makitid na butas sa isang cavity o lukab ng katawan, lalo na ang pantog, para sa pag-alis ng likido), paninigarilyo, at ilang mga gamot ay maaari ding gumanap ng isang papel.

Deep Vein Thrombosis (DVT) at Pulmonary Embolism (PE):

1. Ang DVT ay isang namuong dugo sa malalim na ugat, kadalasan sa mga binti. (Ang kay misis ay sa bituka, kaya sabi ng mga doktor, rare case0

2. Ang PE ay nangyayari kapag ang namuong dugo mula sa  DVT ay naglalakbay patungo sa mga baga, na humaharang sa daloy ng dugo.

3. Ang PE ay maaaring maging banta sa buhay, habang ang DVT ay maaaring humantong sa mga pangmatagalang komplikasyon kung hindi magagamot.

Panimula pa lang ang artikulong ito sa marahil ay mahaba-habang pag-aaral. Mahalaga sa aking maunawaan at mapag-aralan kung ano ba itong sakit na nakadale kay misis. Kahit paano'y nabatid ko upang marahil ay mapanatag ang puso't diwa, at bakasakaling maibahagi din sa iba upang makatulong sa kanila, o sa sinumang matatamaan ng sakit na venous thrombosis. Bagamat aminado akong hindi ako doktor kundi simpleng mamamayan at manunulat.

ANG VENOUS THROMBOSIS

kaytinding sakit ng venous thrombosis
na siyang dumale sa aking misis
blood clot sa bituka'y kanyang tiniis
umabot sa ulo, ito na'y labis

sakit itong dapat maunawaan
at mabatid anong mga dahilan
bakit dugo'y namumuo ba naman
may malaking epekto sa katawan

di makadaloy pag dugo'y malapot
lalo sa bituka, nakakatakot
maski doktor ay di agad masagot
maski nga ako, kayrami nang hugot

aba'y negatibo ang tatlong testing
mabuti't may blood thinner o warfarin
mabuting blood clot ay aralin natin
baka ating kapwa'y matulungan din

Sa ngayon ay iyan muna. May mga artikulo pa't tula itong kasunod.

- gregoriovbituinjr.
07.09.2025

Tiwakal

TIWAKAL

anang ulat: "Tinakot ng online lending act"
at "Lalaki, napahiya, nagpakamatay"
dahil sa pananakot ay nawalang ganap
ang pinakaiingatang sariling buhay

bakit? may kumpanyang pinakakautangan
lagi siyang ginugulo upang magbayad
pamamahiya sa kanya ang naranasan
ang kumpanyang iyon ay dapat mailantad

kumbaga, natulak siyang buhay ay kitlin
parang pinatay siya ng mga nanakot
hina-harass siya't pinagbabantaan din
pumatay sa kanya'y ang mga nananakot

tiyak magpatiwakal ay di niya gusto
subalit wala na siyang ibang atrasan
sinong dapat tumulong sa ganitong kaso?
hustisya ba'y paano niya makakamtan?

- gregoriovbituinjr.
07.09.2025

* tampok na balita (headline) sa pahayagang Bulgar, Hulyo 8, 2025, ulat sa pahina 2

Martes, Hulyo 8, 2025

Sa muling pagninilay

SA MULING PAGNINILAY

pangit bang tawanan ang kababawan
katulad ng payak naming biruan
ng kapatid, kasama, kaibigan

anong kahulugan ng kalaliman
na kapara'y laot ng karagatan
o ng di maarok na kalangitan

nginingitian ko anumang bagay
di sa lalim o kababawang taglay
kundi dahil napukaw akong tunay

lalo na't isa lang abang makatâ
na kahit paano'y handa sa sigwâ
bata pa ako'y sanay na sa bahâ

sana'y maarok gaano kalalim
ang karagatan, pati suliranin
ng maralitang di naman alipin

upang mas tumibay pa ang prinsipyo
karapatang pantao'y irespeto
at matayo'y lipunang makatao

- gregoriovbituinjr.
07.08.2025