Diskriminasyon (?) sa unang araw sa ospital

DISKRIMINASYON (?) SA UNANG ARAW SA OSPITAL

Abril 3, 2025 ng umaga nang isinugod namin si misis sa ospital. Hindi na niya maigalaw ang kanyang kanang braso, kamay, hita, binti hanggang paa.

Dinala siya sa Emergency Room. Nagkaroon na pala siya ng stroke, ayon sa mga doktor na tumingin sa kanya. Kaya pala, nasa likod ng kanilang jacket ay nakasulat ang Stroke Team.

Nandito rin kami sa ospital na ito ng 49 na araw noong Oktubre hanggang Disyembre 2024 dahil sa nakitang blood clot sa kanyang bituka. Makakalabas lang kami, ayon sa head ng billing section, pag nabayaran na namin ng buo ang hospital bill, at sa professional fees ng mga doktor ay kung papayag sila. Tumagal kami ng ilang araw pa sa ospital dahil upang mapapirmahan sa 14 doktor niya ang promissory note na magbabayad kami ng professional fee sa Enero 15, 2025, na nagawa naman. P2.1M sa hospital bill, at P900,000 sa professional fee ng mga doktor. Na P3M kung susumahin.

Bandang ikalima o ikaanim ng gabi ng Abril 3, dumating ang taga-inhouse billing ng ospital. Naroon si Mr. M. na head ng billing at si Ms. MA na staff doon. Sinabi nilang walang bakanteng kwarto, tulad ng sinabi ng taga-ER. Subalit kasunod noon ay sinabi niyang dahil walang kwarto, maaari kaming umalis at kumuha ng kwarto sa ibang ospital. Lohikal naman ang sinabi niya, kung hindi kami naospital doon noon.

Sa isip ko lang naman, sa isip ko lang: Noon kasing 49 days namin noong 2024, na-redtag na kami ng dalawang beses sa ospital, at nakalabas lang kami thru promissory note noong Disyembre 10, 2024.

Kaya marahil, naiisip ng mga ito, ito na naman ang dalawang ito na walang kadala-dala. Maraming utang at hindi makabayad sa tamang oras.

Marahil iyan ang nasa isip nila kaya nasabi nilang lumipat kami ng ospital dahil walang kwartong available. Hindi ba diskriminasyon iyan, o wasto lang ang sinabi nila upang hindi kami mahirapan sa pagbabayad?

Hindi lang ako ang kausap, bagamat sa akin nakatingin. Naroon din ang ka-officemate ni misis, at si misis mismo habang nakahiga. Pagkaalis ng mga taga-billing, napag-usapan namin ni misis iyon. Tanong niya, lilipat ba tayo? Na di ko agad nasagot.

Kung gagamitin ang emergency na sasakyan ng ospital tungo sa isang ospital, ayon sa taga-ER, P18,000.

Lumabas muna ako at naiwan ang ka-officemate ni misis na si R upang magbantay dahil isa lang ang pwedeng bantay sa ER.

Maya-maya, tinawag ako ni R na may kakausap sa akin. Si Dr. O na dating doktor ni misis, bakit hindi pa raw kami mag-decide na magpa-admit, maghintay lang ng kwarto. Dahil doktor iyon ni misis, sumang-ayon agad ako, at pumirma ng admission.

Maya-maya, dumating na rin ang kuyang panganay ni misis. Bandang ikasampu ng gabi ng Abril 3, nadala na si misis sa NeuroCritical Care Unit ng ospital. Di kami pwedeng magbantay at dadalaw na lang sa visiting hours.

04.28.2025

Walang pag-aari

WALANG PAG-AARI

pribadong pag-aari ang ugat ng kahirapan

at isa iyang katotohanang matutuklasan

pag pinag-aralan ang ekonomya at lipunan

katotohanang dapat tumagos sa sambayanan

subalit di iyan tinatanggap ng mga sakim

sa kapangyarihan at ng may budhing maiitim

tulad ng trapo't kapitalistang dulot ay lagim

kasamaan at kadilimang karima-rimarim

bago pa si Marx ay mayroon nang Marcus Aurelius

noong unang panahon ay batid na nilang lubos

pribadong pag-aari'y sanhi ng pambubusabos

at pagyurak ng dangal ng mga dukha't hikahos

halina't katotohanang ito'y ipalaganap

baguhin na ang sistema nang malutas ang hirap

magagawa kung patuloy tayong magsusumikap

upang ating kamtin ang ginhawang pinapangarap

- gregoriovbituinjr.

04.17.2025

Bata, batay, bantay

BATA, BATAY, BANTAY

bata pa ako'y napag-aralan

sinong bayani't kabayanihan

kung saan kanilang pinaglaban

ang paglaya mula sa dayuhan

batay sa kasaysayan ng lahi

na kayraming bayaning nasawi

na paglaya ng bayan ang mithi

kalayaang dapat ipagwagi

kaya bantayan natin ang bansa

laban sa mga tuso't kuhila

tiyaking madla'y maging malaya

laban sa anumang pagbabanta

patuloy ang pagpapakasakit

sa masang ang buhay ay winaglit

patuloy tayong magmalasakit

upang ginhawa'y ating makamit

- gregoriovbituinjr.

04.16.2025

Bastos na kandidato sia

BASTOS NA KANDIDATO SIA

may bastos na kandidato

na ngayon ay tumatakbo

na vlogger ang sinisisi

imbes na kanyang sarili

binastos ang solo parent

na nais na makasiping

tila para siyang praning

eh, abogado pa man din

parang may toyo sa utak

nang-aapi't nanghahamak

di batid ang Safe Space Act

dapat kasuhan ang tunggak

sino siya? Ian Sia?

iyan siya, bastos siya!

di dapat iboto Sia

ng mamamayan, ng masa

- gregoriovbituinjr.

04.15.2025

* litrato mula sa Philippine Star, Abril 14, 2025, p.C2

Pinainom si alaga

PINAINOM SI ALAGA

bago umalis sa tahanan

at tumungo sa pupuntahan

ay akin munang pinainom

si alagang uhaw na uhaw

at sabay din kaming kumain

sa akin ang tiyan ng isda

sa kanya ang ulo't iba pa

na ginagawa sa tuwina

sa bahay siya tumatambay

sa tahanan ay nagbabantay

laban sa dagang sasalakay

sadyang alaga siyang tunay

madalas ako'y may bitbit na

kay alaga kapag umuwi

sabay na kakain talaga

may bigay ako kahit munti

- gregoriovbituinjr.

04.11.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/1BdeeK3Vr2/ 

Pag-ambag ng dugo

PAG-AMBAG NG DUGO

nasalinan siya ng dugo ng Oktubre

nang maospital si misis hanggang Disyembre

ngayong Abril, nasa ospital muli kami

muling sinalinan ng dugo si Liberty

di na niya maigalaw ang paa't kamay

nakailang bag na rin ng dugo si Libay

lalo't hemoglobin niya'y kaybabang tunay

kaya naisip ko ring dugo'y makapagbigay

nang minsang makita ko ang Philippine Red Cross

sa isang mall ay nag-ambag na akong lubos

dugo ko'y binigay para sa mga kapos

five hundred CC lang, di naman mauubos

ang dugo kong B na dumaloy sa katawan

na nais kong iambag para sa sinuman

isang bag man lang sa loob ng tatlong buwan

nang may maitulong sa nangangailangan

panata ko na ngayong dugo ko'y iambag

upang sa pasyente'y may dugong maidagdag

upang may kailangan nito'y mapanatag 

tulad ni misis na sana'y magpakatatag

- gregoriovbituinjr.

04.09.2025

* kinatha sa Araw ng Kagitingan, Abril 9, 2025

* litratong kuha noong Marso 6, 2025

Bastos na pulitiko, huwag iboto

BASTOS NA PULITIKO, HUWAG IBOTO

bastos na pulitiko 

na walang pagkatao

huwag SIA iboto

di dapat ipanalo

ang tulad niyang bastos

sa etika ay kapos

ay dapat kinakalos

nang di tularang lubos

tila ba puso'y halang

sapagkat walang galang

nasa puso't isipan

ay pawang kalaswaan

ang mga trapong ulol

na ugali'y masahol

ay dapat pinupukol

ng bato ng pagtutol

ang tulad niya'y praning 

na mababa ang tingin

sa mga solo parent

abogadong libugin

akala'y macho siya

ay wala palang kwenta

ang pagkatao niya

lalo't bastos talaga

- gregoriovbituinjr.

04.09.2025

* sinulat sa Araw ng Kagitingan, Abril 9, 2025

* editoryal mula sa Bulgar, Abril 8, 2025. p.3

Tangi kong asam

TANGI KONG ASAM

tinitigan kita nang matagal

habang nakaratay sa ospital

hanggang ngayon ay natitigagal

loob ko'y di mapanatag, mahal

nakatitig sa iyong paghimbing

inaasam ko't tangi kong hiling

ay ang iyong agarang paggaling

upang kita'y muling makapiling

hinawakan ko ang iyong kamay

di mahigpit kundi malumanay

narito lang ako't nakabantay

bagamat di pa rin mapalagay

sana'y mapakinggan yaring samo

na muli ay magkasama tayo

hiling ko'y gumaling kang totoo

at mabigyang lunas ang sakit mo

- gregoriovbituinjr.

04.07.2025

Dalawang aklat na pumapaksa sa kalusugan

DALAWANG AKLAT NA PUMAPAKSA SA KALUSUGAN

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Pagkagaling ko sa ospital kanina nang dinalaw ko si misis na nakaratay sa banig ng karamdaman, ako'y lumisan doon bandang tanghaliang tapat.

Mula sa ospital ay sumakay na ako ng dyip puntang Gateway sa Cubao. Naglakad hanggang makarating sa Book Sale sa gilid ng Fiesta Carnival. Pumasok ako doon at agad na bumungad sa akin ang aklat na "40 Days of Hope for Healthcare Heroes" ni Amy K. Sorrells, BSN, RN. Ang RN ay registered nurse.

Naintriga ako sa mga salitang "Healthcare Heroes" lalo na't nasa ospital si misis na pinangangalagaan ng mga doktor at nars.

Isa pang aklat ang nakatawag pansin sa akin dahil sa nakasulat na A. Molotkov Poems, at agad isinama ko sa binili dahil bilang makata, nais kong basahin ang mga tula ng di ko kilalang awtor. Pag-uwi ko na sa bahay, saka ko na napansin ang pamagat, "Future Symptoms". Batid kong ang salitang symptoms ay may kaugnayan sa health o kalusugan.

Sa blurb nga sa likod ng aklat na ito ay nakasulat: In this stirring collection of poetry, A. Molotkov considers a country on the brink of collapse, plagued by virus and violence, haunted by history, asking of himself - and us - "How do I move / with my love / caught in concrete... How do I sing with all / this past / in my lungs?" Muli, tinukoy sa blurb ang dalawang salita: virus at lungs, na tumutukoy sa kalusugan at paghinga ng tao.

Ang "40 Days of Hope for Healthcare Heroes", may sukat na 5" x 7", at naglalaman ng 176 pahina (12 ang naka-Roman numeral), ay nagkakahalaga ng P130 habang ang "Future Symptoms: A. Molotkov Poems", may sukat na 6" x 9", at naglalaman ng 118 pahina, ay nagkakahalaga naman ng P70. Kaya bale P200 silang dalawa.

Marahil nga'y di ko bibilhin ang dalawang libro kung malakas si misis at wala sa ospital. Subalit nahikayat akong bilhin dahil sa kanyang kalagayan, at dahil na rin sa paksa hinggil sa kalusugan. Batid kong marami akong matututunan sa mga aklat na ito.

Nais ko silang basahin dahil sa isa na namang yugto sa buhay naming mag-asawa ang bumalik uli kami sa ospital. At ang mga librong ito'y tila ba nagbibigay sa akin ng pag-asa. Lalo na't noong panahon ng pandemya, maraming bayaning frontliners na dapat saluduhan.

pumapaksa nga sa kalusugan

ang dalawa kong nabiling aklat

na tagos sa puso ko't isipan

na talagang makapagmumulat

noong panahon pa ng pandemya

ang naririto nga'y pinapaksa

nars at doktor, bayani talaga

kinatha pa'y sanaysay at tula

bumulaga nga agad sa akin

sa Book Sale yaong nasabing libro

kaya di nag-atubiling bilhin

dagdag kaalaman pang totoo

"40 Days of Hope for Healthcare Heroes"

at "Future Symptoms: A. Molotkov Poems"

tiyak na maraming makakatas

pag binasa ko sa libreng oras

04.06.2025

Walang iwanan, O, aking sinta

WALANG IWANAN, O, AKING SINTA

ilang ulit na tayong naharap

sa anong tinding dagok ng palad

subalit tayo'y nagsusumikap

na pagsasama pa'y mapaunlad

sa altar noon tayo'y sumumpa

na walang iwanan, sa kabila

ng mga suliranin at sigwa

kasama sa hirap at ginhawa

tulad ngayon, nasa ospital ka

ginagawa ko ang lahat, sinta

ako ma'y naluluhang talaga

sa nangyayari sa iyo, sinta

di kita iiwan ang pangako

buong-buo ang aking pagsuyo

ang pag-ibig ko'y di maglalaho

sa problemang ito'y di susuko

sa pagsubok sana'y makalampas

sinta ko, ikaw ay magpalakas

mabibigyan ka ng tamang lunas

suliraning ito'y malulutas

- gregoriovbituinjr.

04.06.2025

Ang aklat para sa akin

ANG AKLAT PARA SA AKIN

pagbili ng libro'y nakahiligan
sa bookstore o mga book festival man
tungkol sa kasaysayan, pahayagan,
tula, kwento, sanaysay, panitikan

dahil ako'y makata, manunulat
ng mga tula't kwentong mapangmulat
na pampanitikan ang binubuklat
sari-saring akda'y binubulatlat

may dyaryong Taliba ng Maralita
kung saan kwento ko'y nalalathala
mga pahayag ng samahan, tula
na nais kong maisalibro din nga

balak kong makagawa ng nobela
hinggil sa pakikibaka ng masa
wawakasan ang bulok na sistema
wawakasan ang pagsasamantala

pangarap kong maisaaklat iyon
isa iyan sa dakila kong layon
na burgesya'y sa lupa maibaon
lipunang asam ay itayo ngayon

- gregoriovbituinjr.
04.05.2025

Istrok

ISTROK

di na niya maigalaw ang kanang braso

di rin maigalaw ang kanang hita't binti

pinagpahinga muna hanggang mag-umaga

nang di pa maigalaw, nagpaospital na

may bleeding sa pagitan ng artery at vein

sa utak, kung dati, may blood clot sa bituka

na inoperahan upang dugo'y lumabnaw

ngayon, may blood clot namang namuo sa utak

pitumpung porsyento raw ang nakaliligtas

sa istrok na nangyari sa asawang sinta

nawa, ang nangyari'y malusutan ni misis

aktibistang Spartan ay ito ang nais

naluluha na lamang ang makatang ito

tulala sa kawalan, isip ay paano

makaligtas si misis sa nangyaring ito

nawa'y gumaling pa si misis, aking samo

- gregoriovbituinjr.

04.04.2025

* litratong kuha ng makatang gala sa isang ospital

Paglalakbay sa bingit

PAGLALAKBAY SA BINGIT

lumulutang yaring diwa

sa langit ng pang-unawa

ang nasa dambana'y tula

ang nasa dibdib ay luha

nilalakbay bawat bingit

ng kahapong di maukit

mga planong inuugit

sa puso'y inilalapit

ang tula'y nakabubusog

sa diwa kong nayuyugyog

ngunit nagkalasog-lasog

nang ilang ulit nauntog

wala man sa toreng garing

sa pagkatha'y buong giting

na ang madla'y ginigising

sa mahabang pagkahimbing

- gregoriovbituinjr.

04.02.2025

* kinatha sa ika-237 kaarawan ng makatang Francisco Balagtas

Ngayong Araw ni Balagtas, nais kong magpasalamat

NGAYONG ARAW NI BALAGTAS, NAIS KONG MAGPASALAMAT

ngayong Araw ni Balagtas, / nais kong magpasalamat

sa lahat ng mga tulong / sa oras ng kalituhan

nang maospital si misis / sa matinding karamdaman

pinaaabot ko'y taos / sa pusong pasasalamat

hindi ko man matularan / ang idolo kong makata

subalit para sa akin, / bawat kathang tula'y tulay

tungo sa pakikibakang / sa tuwina'y naninilay

lalo't isyu't paksa iyon / ng manggagawa't dalita

di pa mabuti si misis / bagamat pumapasok na

sa trabaho bilang social / worker sa kanilang opis

subalit ayon sa doktor, / rare case ang kaso ni misis

kaya pag-uwi ako'y nars, / at di pabaya sa kanya

kwarenta'y nwebeng araw nga / kami noon sa ospital

may tumulong, may inutang, / may isinanlang titulo

presyong tatlong milyong piso'y / di ko alam papaano

unti-unting babayaran, / presyong nakatitigagal

sa dalawang NGO nga'y / sinubukan kong mag-aplay

subalit di pa matanggap / ang tibak na laging kapos

ngayong Araw ni Balagtas, / pasasalamat ko'y taos

sa mga pusong dakila / sa tinulong nilang tunay

- gregoriovbituinjr.

04.02.2025

Ang uod ay isang paruparo

ANG UOD AY ISANG PARUPARO

And just what the caterpillar thought her life was over, she began to fly. ~ Chuang Tzu

kaygandang talinghaga'y nabatid

na magandang payo sa sinumang

nahihirapan at nabubulid

sa dusang tila di makayanan

sino kaya ang nagsabi niyon

ng talinghagang tagos sa puso

si Chuang Tzu nang unang panahon

at isa sa Taoismo'y nagtayo

akala ng uod mamamatay

siya paglabas sa nakabalot

sa katawan, at nang magkamalay

ay naging paruparo ang uod

nakalipad na patungong langit

sa mga kampupot bumababa

noon ay laging minamaliit

ngayon kayganda, kamangha-mangha

tulad din ng ating suliranin

na animo'y di na malulutas

may buhay pa palang haharapin

tungo sa isang magandang bukas

- gregoriovbituinjr.

04.01.2025

* larawan mula sa google

Noli Me "Tangina"

NOLI ME "TANGINA"

si Rizal daw ang idolo ng ama

na hilig magtungayaw o magmura

inakda raw ay Noli Me "Tangina"

komiks na patama, kunwari'y kwela

sa biro, ako na lang ay natawa

iba rin talaga si Al Pedroche

na sinulat ay iba't ibang siste

nasa diwa'y gagawan ng diskarte

lalo't pasasaringan ay salbahe

isusulat anuman ang mangyari

meron bang El "Filibustanginamo"

sunod sa Noli Me "Tangina" nito

kawawa naman ang akda ni Lolo 

Pepe dahil sa biruang ganito

- gregoriovbituinjr.

04.01.2025

* tula batay sa komiks sa unang pahina ng Pilipino Star Ngayon, Marso 31, 2025

May mga pangalan ang mga pinaslang

MAY MGA PANGALAN ANG MGA PINASLANG

(Tara, pagtulungan natin upang mabatid ni VP Sara)

wala nga bang pangalan ang mga pinaslang?

tiyak meron, at maraming ina ang luhaan

subalit bigyan natin ng mga pangalan

upang ang bise, pangalan nila'y malaman

si Kian Delos Santos ay isa lang diyan

ina ni Aldrin Castillo nga'y lumuluha

na buhay ng kanyang anak ay iwinala

bagamat di naman ako nakapagtala

subalit ito'y isang hamon sa makata

sandaang ngalan ma'y masaliksik kong sadya

Jonathan Mulos, "Dagul", Dario Oquialda, 

JohnDy Maglinte, Obet Tington, Eugen Llaga, 

Vincent Adia, Carlo Bello Villagarcia, 

Abdulmahid Mamalumpong, Larry Miranda, 

Harriet Barrameda Serra, Noel Ababa,

Renato Cajelo Mariano, Alfredo 

Orpeza, "Yaba", Alfredo Roy Elgarico,

Jeremie Garcia, Emelito Mercado,

Harold Tablazon, Jordan Sabandal Abrigo, 

Basideles Ledon, Remar Caballero, 

Ricky Dinon, Noron Mulod, Larry Salaman,

Jocel Salas, Norman Sola, Victor Lawanan,

Abraham Damil, Christopher "Amping" Cuan, 

Joshua Evangelista, Hernani Tipanan,

Caesar Perez, Edwin Callos, Russel De Guzman,

Marcelo Baluyot, Aldrin Tangonan, Jr.,

Abubacar Sharief, Pablo Matinong Jr.,

Jose Dennis Dazer, Arsenio Guzman Jr.,

Joshua Laxamana, Ricardo Gapaz Jr.,

Antonio Rodriguez, Gener Amante Jr.,

Gilbert Paala, Daniel Lopez, Djastin Lopez,

Franie Genandoy Avanceña, Froilan Reyes,

Roselle Tolentino Javier, Ritchie De Asis, 

Louie Angelo Vallada, Santiago Andres,

Roberto Alejo Silva, Jun Rey Cabanez,

 

kung bibilangin ko'y higit pa lang limampu

ang sa tula'y ngalan ng buhay na naglaho

sa isang patakaran ngang napakadugo

sa paalam dot org pa lang ito nahango

halina't pagtulungang ngalan pa'y mabuo

* pinaghanguan ng mga pangalan ng biktima ng drug war: https://paalam.org/ 

* tula batay sa ulat sa pahayagang Bulgar, Marso 31, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Walang gutom ang Budol Gang

WALANG GUTOM ANG BUDOL GANG

ang budol ay

panloloko,

panlalansi,

panlilinlang

gamit nila'y 

anong tamis

maasukal

na salitâ

upang kunin

o nakawin

ang anumang

mayroon ka

paano kung

ninakawan

na'y ang kaban

nitong bayan

hay, ang masa

ang kawawa

panlolokong

di halatâ

mandaraya

walanghiya

budol-budol

tusong ulol

walang gutom

ang pusakal

bulsa't mukha'y

anong kapal

ingat kayo

sa budol gang

at labanan

ang budol gang

- gregoriovbituinjr.

03.31.2025

* batay sa ulat sa pahayagang People's Journal, Marso 31, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Manggagawa ang lumikha ng pag-unlad

MANGGAGAWA ANG LUMIKHA NG PAG-UNLAD

habang lulan ng bus ay nakita ko

yaong mga nilikha ng obrero:

ang mga gusaling nagtatayugan

mga tulay, paaralan, lansangan

na pawang ginawa ng manggagawa

maging ng mga kontraktwal na dukha

lumikha ng gusali ng Senado,

Simbahan, Malakanyang at Kongreso

nasaan ang kanilang kinatawan

sa parlamento, sa pamahalaan

bakit pulitikal na dinastiya

yaong mga naluklok, at di sila

Manggagawa Naman! ang aming sigaw

obrerong nagpapawis buong araw

at gabi upang bayan ay umunlad

at bansa ay patuloy na umusad

upang masa'y di manatiling lugmok

upang mawala ang pinunong bugok

upang palitan ang sistemang bulok

sina Leody at Luke ay iluklok

- gregoriovbituinjr.

03.31.2025

#21 Ka Leody De Guzman para Senador

#25 Atty. Luke Espiritu para Senador

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/18pLAckmcr/ 

Rotinaryo

ROTINARYO

ayoko nang magpaabot ng alas dose

upang matulog kundi alas-dyes ng gabi

upang diwa'y maipahinga ng mabuti

pati na puso't katawan upang umigi

pagkat madalas magising ng alas-kwatro

iihi lang, pipikit hanggang alas-singko

di na makatulog at babangon na ako

upang isulat ang isang tula o kwento

kahit paano ang tulog ko'y pitong oras

upang katawan ay makabawi't lumakas

maya-maya, mag-eehersisyo't lalabas

bibili ng dyaryo, pandesal, lugaw, sopas

at pritong isda para sa alagang pusa

ang agahan ko'y pagbabasa ng balita

kung walang lakad, maglalaba munang sadya

kung may rali, sa kalsada na'y nakahanda

sa tula kong ito'y kanilang malalaman

ang rotinaryo ng aktibistang Spartan

kaya kung may pakana sila at gagawan

ako ng masama, madaling madali lang

- gregoriovbituinjr.

03.31.2025

Ang labada ni mister

ANG LABADA NI MISTER

bilin ni misis, maglaba ako

kaya di ko dapat kalimutan 

ang sa akin ay biling totoo

na agaran kong gagawin naman

ang labada'y agad nilabhan ko

panty, bra, blusa, medyas, pantalon

kumot, sweater, kamiseta, polo

punda ng unan, brief, short na maong

bilin niya'y agad sinunod ko

ganyan tayo, di nagpapabaya

di gaya sa komiks ni Mang Nilo

na naging flying saucer ang batya

salamat sa komiks sa Pang-Masa

dyaryong sa tuwina'y binibili

komiks man ay nagpapaalala

kaya sa Pang-Masa'y nawiwili

- gregoriovbituinjr.

03.30.2025

- komiks mula sa pahayagang Pang-Masa, Marso 28, 2025, p 7

Meryenda

MERYENDA

meryenda ko'y pandesal at tsaa

habang may naninilay tuwina

na samutsaring paksa ng masa

na sinusulat ko kapagdaka

madaling araw, nananaginip

ngayong umaga'y may nalilirip

mga isyung aking halukipkip

at solusyong walang kahulilip

lipunang makatao'y pangarap

nang dukha'y makaahon sa hirap

na asam na ginhawa'y malasap

at maibagsak ang mapagpanggap

kayrami pang tulang kakathain

mga kwento't isyung susulatin

pati nobelang pangarap gawin

ay palagiang iniisip din

tara, magmeryenda muna tayo

habang nagpapalitan ng kwento

halina, at saluhan mo ako

kahit payak ang meryendang ito

- gregoriovbituinjr.

03.30.2025

7.7 lindol sa Myanmar at Thailand, 1K patay

7.7 LINDOL SA MYANMAR AT THAILAND, 1K PATAY

kayraming gumuhong gusali

nasa sanlibo ang nasawi

sa magnitude seven point seven

na lindol sa Myanmar at Thailand 

dal'wang libo't apat na raan

ang naulat na nasugatan

magnitude six point four aftershock

pa'y talagang nakasisindak

nagpapatuloy pa ang rescue

operation baka may buhay

pang natatabunan ng lupa

o pader ng mga gusali

anumang kaya'y ating gawin

nang mga buhay pa'y sagipin

kung kakayanin, mag-ambagan

nang nalindol ay matulungan

at ipadala sa ahensyang

natalagang magbigay-tulong

tulad sa mga na-Yolandang

buong mundo yaong tumulong

- gregoriovbituinjr.

03.30.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante, Marso 30, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 3

Ang tatlo kong daigdig

ANG TATLO KONG DAIGDIG

sa tatlong daigdig umiikot 

ang araw at gabi kong pag-inog:

sa pamilya, sa pakikibaka

at lalo na sa literatura

tutula na sa madaling araw

sa umaga'y bibili ng lugaw,

tsamporado at sampung pandesal

ihahanda sa aming almusal

pag nasok sa trabaho si misis

ako naman ay tutungong opis

o kaya'y sa rali sa lansangan

gagampan ng tungkulin sa bayan

pamilya naman kapag umuwi

sanaysay at tula pag naglimi

aktibismo man ang nasa dibdib

ang pag-irog sa pamilya'y tigib

magbabasa ng nabiling aklat

magninilay at may isusulat

palipat-lipat, papalit-palit

sa tatlo kong mundong magkalapit

- gregoriovbituinjr.

03.28.2025

Pagpopropaganda versus seguridad?

PAGPOPROPAGANDA VERSUS SEGURIDAD?

manunulat, makata, kwentista, propagandista

iyan ang buhay ko bilang aktibistang Spartan

paggawa ng dyaryo, ng polyeto't editoryal pa

ginagawa ko ang trabaho't misyon ng lantaran

propagandista'y nagpapalakas ng kalooban

pag di mapakali sa problema't isyu ang masa

pag negatibo ang nasa isip ng kababayan

moral nila'y patataasin ng propagandista

ngunit anang kasama, isipin ang seguridad

tama naman siya, at baka ako'y mapahamak

at huwag ipakilala ang iyong identidad

tama siya, upang ako'y di ilugmok sa lusak

security officer at propagandista'y iba

ng gawain, isa'y itago ang pagkakilanlan

propagandista'y di maiwasang magpakilala

misyon ko'y ipahayag ang adhikain sa bayan

sa tula't dyaryo pa lang, nalantad na ang sarili

ngunit maaari namang nom de plume ang gamitin

ang propagandista'y nagsasalita rin sa rali

na tindig ng manggagawa sa isyu'y sasabihin

ingat din, para sa seguridad nang di ma-redtag

salamat sa inyong payo sa mga tulad namin

datapwat ang bawat salitang ipinahahayag

ay aming misyon, ilantad ang bawat simulain

- gregoriovbituinjr.

03.27.2025

Ang berdugo'y di magiging bayani

ANG BERDUGO'Y DI MAGIGING BAYANI

tila nais palabasin ng kanyang anak

na kung uuwi'y baka mamatay sa tarmak

baka mapagaya kay Ninoy sa paglapag

ng eroplano, baka siya'y mapahamak

iyan ang laman ng mga ulat sa dyaryo

naging dilawan na ba ang bise pangulo?

idinamay si Ninoy, baka magkagulo?

magiging bayani ba ang isang berdugo?

gayong may atas paslangin ang libong Pinoy

ngayon, ikinukumpara siya kay Ninoy

baka mga napaslang, sa hukay managhoy:

"hoy! si Ninoy nga'y huwag ninyong binababoy!"

dating Pangulo'y kay Ninoy ikinumpara

ano? hay, nakakaumay, maling panlasa

dahil sa kaso'y nagbabalimbingan sila

parang niyakap nila ang diwa ng Edsa

sa tindi ng kaso, crime against humanity

di makababalik, iyan ang mangyayari

umiyak man ng dugo, kahit pa magsisi

di siya isang Ninoy, di siya bayani

- gregoriovbituinjr.

03.25.2025

* mula sa ulat ngayong araw sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Bulgar at Abante

Pagsusumikap

PAGSUSUMIKAP

kailangan ko ba ng inspirasyon

upang makamit ko ang nilalayon?

o dapat ko lamang pagsumikapan

ang pinapangarap ko kung anuman?

pampasigla nga ba ang inspirasyon?

paano kung wala? paano iyon?

marahil, mas kailangan ay pokus

upang kamtin ang pangarap mong lubos

sino bang inspirasyon ng makata?

upang samutsaring tula'y makatha

marahil nga'y may musa ng panitik

na ibinulong ay isasatitik

oo, nagsusumikap pa rin ako

bakasakaling magawa ko'y libro

ng tula, maikling kwento't sanaysay

o baka nobela'y makathang tunay

- gregoriovbituinjr.

03.24.2025

Thomas Edison: "Success is 10% inspiration and 90% perspiration."

Albert Einstein: "Genius is 1% inspiration and 99% perspiration."

Pansamantalang paglaya ni Du30, haharangin ng EJK victim families

PANSAMANTALANG PAGLAYA NI DU30, HAHARANGIN NG EJK VICTIM FAMILIES

tiyak na tututulan ng mga pamilya

ng mga biktima ng EJK o yaong

extrajudicial killings kung pansamantala

mang makalaya si dating pangulong Digong

anang ulat, sakaling may interim release

dahil maimpluwensya ang dating pangulo

tiyak na marami ang aaktong mabilis

upang harangin sakaling mangyari ito

may due process si Digong, di yaong winalan

ng buhay, pinaslang, kaya sadyang masahol

pag pinagbigyan ang mismong may kasalanan

tiyak na human rights defenders ay tututol

kaya sana'y di ito gawin ng ICC

upang inaasam na hustisya'y makamit

ng mga biktimang ang buhay ay winaksi

ng berdugong ang atas ay napakalupit

- gregoriovbituinjr.

03.23.2025

* ICC - International Criminal Court

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Marso 23, 2025, pahina 1 at 2

Pagkatha

PAGKATHA

madaling araw pa lang ay tutula

tanghali hanggang gabi ay Taliba

ganyan na iniskedyul ng makata

ang araw at gabi niyang pagkatha

napanaginipan niyang salita

ang siyang bumubuo ng talata

sa sanaysay o sa kwentong nalikha

o saknong at taludtod na nagawa

mga napapanaginipang paksa

ay mula sa binulong ng diwata

musa ng panitik na laging handa

sa pag-alalay sa abang makata

kaya madalas akong naluluha

sa salaysay ng buhay ng kawawa

kaya yaring pluma'y di maibaba

upang ipagtanggol ang api't dukha

- gregoriovbituinjr.

03.23.2025

Nars ako ni misis

NARS AKO NI MISIS

di naman ako nagtapos ng nursing

subalit naging nars ako ni misis

lalo't sa sakit ay umaaringking

dapat bigay kong gamot ay kaybilis

pag sa opisina siya'y pumasok

iyon ang panahon ko sa kalsada

pag gabi na't sa bahay matutulog

nars na ako at di na raliyista

mula Lunes hanggang Biyernes ganoon

nars naman sa gabi, Sabado't Linggo

mga reseta'y aking tinitipon

na aking gabay sa pagiging nars ko

dahil na rin sa karanasang tunay

kwarenta'y nwebe araw sa ospital

natuto't nakinig sa pagbabantay

kay misis, isang buwan ding kaytagal

nakakalabas lang paminsan-minsan

halimbawa'y pupunta sa palengke

bibili sa karinderya ng ulam

o bibili ng gamot sa Mercury

oo, naging nars ang tulad kong tibak

upang si misis ay gumaling lamang

sa isip ko man ito'y tambak-tambak

buong suporta ko'y naririyan lang

- gregoriovbituinjr.

03.23.2025

Hindi pa raw isusuko ang 'Bataan"

HINDI PA RAW ISUSUKO ANG 'BATAAN'

grabeng metapora kapag iyong tiningnan

tila ba sexist remark sa kababaihan

sa pagbabalita sa isang pahayagan

idagdag pa ang nagi-ispayk sa larawan

pamagat nga'y "Myla hindi pa isusuko

ang 'Bataan'", kahulugan ba'y napagtanto

gayunpaman, katapangan ang mahuhulo

bagamat pamagat ay tila pagbibiro

isa iyong balita sa larong volleyball

na si Myla Pablo ang nagbibigay trobol

sa katunggaling di basta-basta maismol

na matinding pagsasanay ang ginugugol

noong World War Two nang Bataan ay bumagsak

sa kamay nang Hapon, pinagapang sa lusak

ang mga Pilipino't Kanong tambak-tambak

hanggang sa mga kaaway sila'y umupak

hindi pa isusuko ang 'Bataan', sabi

sa ulat, pinatungkulan ang binibini

na animo'y patama sa pagkababae

na pag nalugso, Bataan na'y iwinaksi

- gregoriovbituinjr.

03.22.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Marso 22, 2025, pahina 8

Ang awtor na si Jun Cruz Reyes at ako

ANG AWTOR NA SI JUN CRUZ REYES AT AKO

(Alay sa World Poetry Day)

sa Megamall siya unang nakadaupang palad

nang ilunsad niya roon ang isa niyang aklat

higit isang dekada na pala ang nakalipas 

muli kaming nagkita sa isa pang lunsad-aklat

matapos kong mapresenta doon sa entablado

bilang tagasalin ng isang mahalagang libro

pagbaba'y nginitian niya't kinumusta ako

buti't ako'y natatandaan pa niyang totoo

premyadong awtor ang magaling na si Jun Cruz Reyes

bagong aklat niya ang "Never Again, Never Forget"

habang tangan ko'y librong salin mula wikang Ingles

salin ko'y "Pamumuhay sa Panahon ng Ligalig"

di siya nagsulat hinggil sa establisimyento

sabi niya sa akin, nagtuturo pa ba ako?

opo, sagot ko, sa mga maralita't obrero

bilang pultaym na tibak, patuloy ang pagkilos ko

sa kanya, ang mangingisda sa Manila Bay naman

ang mga isyu nila ang kanyang tinututukan

aniko, ispirasyon ko kayo sa kahusayan

ang inyong mga akda'y binabasa kong mataman

- gregoriovbituinjr.

03.21.2025

* litratong kuha sa Pagmayaw: Paglulunsad ng mga Bagong Aklat ng UP Press 2024 na ginanap sa UP, Marso 20, 2025

Laban sa bugok at sistemang bulok

LABAN SA BUGOK AT SISTEMANG BULOK

(Alay sa World Poetry Day 2025)

ang pag-iral ng dinastiya'y kabulukan

ng sistemang sanhi ng laksang kahirapan

pagbalikwas laban dito'y dapat tuunan

ng pansin ng api't pinagsamantalahan

wala sa sinumang trapong bugok at bulok

ang tutubos sa ating bayang inilugmok

ng mga dinastiyang naupo sa tuktok

lalo't sa yaman ng bayan ay pawang hayok

halina't buksan yaring diwa, puso't taynga

at damhin ang sugat ng mga nagdurusa

dinggin ang tinig ng nakararaming masa:

dapat nang wakasan ang bulok na sistema!

ang tibak na Spartan ito'y nalilirip

habang samutsari yaong nasasaisip

masang naghihirap ay tiyaking mahagip

maging mulat sila't sa sistema'y masagip

- gregoriovbituinjr.

03.21.2025

Pagsali, pagsalin, pagsaling

PAGSALI, PAGSALIN, PAGSALING

(Alay sa World Poetry Day 2025)

nais kong sumali sa mga paligsahan

at sa madla'y ipakita ang kahusayan

sa palakasan man, spelling o takbuhan

bakasakaling may premyong mapanalunan

o pagsasalin ng akda'y trinatrabaho

aklat man, artikulo, pabula o kwento

munti mang bayad ay may ginhawang totoo

na makabubuhay naman sa pamilya mo

garapal na dinastiya'y dapat masaling

ng mamamayang bumalikwas na't nagising

mula sa kayhaba nilang pagkagupiling

habang burgesyang bundat ay pagiling-giling

pagsali, pagsalin, pagsaling ng makatâ

habang pinagsisilbi ang mga salitâ

ukol sa kapakanan ng mga dalitâ

nang sistemang bulok ay kanilang magibâ

- gregoriovbituinjr.

03.21.2025

Sa bisperas ng World Poetry Day

SA BISPERAS NG WORLD POETRY DAY

inaalagata ang mga karanasan

sa pakikibaka ng dukha't manggagawa

simpleng pamumuhay ang pinanghahawakan

ng makatang tibak na yakap ang adhika

at sa bisperas ng World Poetry Day naman

o sa Pandaigdigang Araw ng Pagtula

nais kong mailarawan ang karukhaan

at paglaban ng masang api't maralita

makatang nagsisilbi sa kapwa at bayan

iyon ang temang aking hangad na makatha

lalo na't panulaan ay pandaigdigan

tema ng tula'y magdadala ng paglaya

kaya narito ako, mga kababayan

itutula'y mula sa inang nag-aruga

magbinata, at makibaka sa lansangan

hanggang kamatayan, sa prinsipyo'y sumumpa

- gregoriovbituinjr.

03.20.2025

* ang sanligan o background ay litrato ng makatang si Edgar Allan Poe

Aklat ni at kay Lualhati Bautista

AKLAT NI AT KAY LUALHATI BAUTISTA

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Kilala natin si Lualhati Bautista bilang manunulat ng nobela, tulad ng Gapo, Desaparesidos, Bata, Bata, Paano Ka Ginawa, at Dekada '70. Subalit hindi bilang makata. Kaya nang makita ko ang aklat niyang Alitaptap sa Gabing Madilim (Koleksyon ng mga tula) ay hindi na ako nagdalawang isip na bilhin, kahit pa iyon ay singhalaga ng siyam na kilong bigas na P50 kada kilo. Ang mahalaga'y magkaroon ako ng kanyang aklat, dahil baka di ako mapakali pag hindi iyon nabili.

May aklat din ng pagtalakay sa pagiging nobelista ni Lualhati Bautista ang magaling na awtor na si E. San Juan Jr., kung saan tinalakay niya ang 'mapagpalayang sining ng kababaihan sa Pilipinas'.

Nabili ko ang aklat ng mga tula ni Lualhati Bautista sa booth ng Anvil Publishing sa ikalawang araw ng Philippine Book Festival 2025 sa halagang P450.00. At nabili ko naman sa booth ng UST Publishing House sa ikaapat at huling araw ng nasabing festival ang aklat na Lualhati Bautista Nobelista sa halagang P260.00.

Laking kagalakan para sa akin ang magkaroon ng dalawang aklat pagkat bihira ang ganitong aklat sa maraming book store sa Kalakhang Maynila. Kailangan pa talagang sadyain ang mga ito sa tagapaglathala kung alam mong meron nito. Subalit ako'y walang alam na may ganitong aklat, kaya buti't nakapunta sa nasabing Book Festival.

Ang aklat na Alitaptap sa Gabing Madilim (koleksyon ng mga tula) ni Lualhati Bautista ay naglalaman ng labing-apat na katipunan (hindi kabanata) ng mga tula. May sukat itong 5.5" x 7.5", may kapal na 3/4", at binubuo ng 258 pahina (kung saan 18 pahina ang nasa Roman numeral).

Ayon sa Paunang Salita ni Bautista, noong panahon ng lockdown nang naisipan niyang tipunin ang kanyang mga naipong tula. At ang kinalabasan nga ay ang nasabing aklat. Hindi lamang nasa wikang Filipino ang kanyang tula, marami rin siyang tulang sinulat sa wikang Ingles. Oo, marami.

Ang aklat namang Lualhati Bautista Nobelista ay naglalaman ng pitong kabanata, bukod sa Pagkilala at Pasasalamat, Introduksyon at Pangwakas na Pananalita. May sukat itong 6" x 9", may kapal na 5/8", at binubuo ng 276 pahina (kung saan 14 na pahina ang nasa Roman numeral).

Ang pitong kabanata ay ang mga sumusunod.

I. 'Gapo

II. Dekada '70

III. Bata, Bata... Pa'no Ka Ginawa

IV. Desaparesidos

V. Bulaklak sa City Jail

VI. Sixty in the City

VII. In Sisterhood - Lea at Lualhati, at Sonata

Matagal ko ring babasahin ang dalawang aklat, subalit inuna ko munang basahin, na palagi kong ginagawa, ang Paunang Salita o Introduksyon, dahil mananamnam mo roon ang buod ng buong aklat.

Ang pagninilay ko'y idinaan ko sa munting tula:

LUALHATI 

kilalang nobelista si Lualhati Bautista

may libro nga sa kanya sa pagiging nobelista

ngayon ko lang nalaman na siya pala'y makatâ

nang koleksyon ng kanyang mga tula'y nalathalâ

siya nga'y muog na sa panitikang Pilipino

lalo't wikang ginamit niya'y wikang Filipino

kanyang mga nobela'y umugit sa kaisipan

ng mga henerasyong sa diktadura'y lumaban

naging tinig ng mga api, mga walang boses

naging behikulo ng pagtitimpi't pagtitiis

kaloob-looban ng bayan ay kanyang inalog

hanggang masa'y magising sa mahabang pagkatulog

daghang salamat, Lualhati Bautista, babae

taaskamaong pagpupugay, isa kang bayani

03.19.2025

Suhol

SUHOL

talamak na ang katiwalian

dito sa ating pamahalaan

mga nahahalal ba'y kawatan?

aba'y kawawa naman ang bayan!

under the table, tong, lagay, suhol, 

padulas, regalo, tongpats, kuhol

na trapong pera-pera, masahol

na sistemang tila walang tutol

kailan titigil ang tiwali

kailan itatama ang mali

hindi ba't bayan ang dito'y lugi

sa galawang talagang masidhi

bakit ang bayan ay nakakahon

sa mga tagong gawaing iyon

dapat wakasan na ang korapsyon!

paano? sinong may ganyang misyon?

- gregoriovbituinjr.

03.19.2025

* larawan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Marso 12, 2025, p.5

Ang librong di ko nabili

ANG LIBRONG DI KO NABILI

may libro rin akong di nabili

doon sa Philippine Book Festival

subalit ako'y interesante

sa environmentalist na Rizal

anong mahal ng nasabing aklat

halaga'y eight hundred fifty pesos

ngunit nais ko iyong mabuklat

dagdag sa buhay niya'y matalos

baka mayroong bagong saliksik

na makakatulong sa kampanya

upang luntiang binhi'y ihasik

at pangalagaan ang planeta

wala raw sa ibang bookstore iyon

sa St. Bernadette Publishing House lang

na siyang tagalathala niyon

librong dapat ko lang pag-ipunan

nagkulang kasi ang aking badyet

upang bilhin ang nasabing libro

aral sa librong iyon ay target

nang makatulong pa sa bayan ko

- gregoriovbituinjr.

03.18.2025

* naganap ang Philippine Book Festival noong Marso 13-16, 2025 sa SM Megamall