May mga pangalan ang mga pinaslang

MAY MGA PANGALAN ANG MGA PINASLANG

(Tara, pagtulungan natin upang mabatid ni VP Sara)

wala nga bang pangalan ang mga pinaslang?

tiyak meron, at maraming ina ang luhaan

subalit bigyan natin ng mga pangalan

upang ang bise, pangalan nila'y malaman

si Kian Delos Santos ay isa lang diyan

ina ni Aldrin Castillo nga'y lumuluha

na buhay ng kanyang anak ay iwinala

bagamat di naman ako nakapagtala

subalit ito'y isang hamon sa makata

sandaang ngalan ma'y masaliksik kong sadya

Jonathan Mulos, "Dagul", Dario Oquialda, 

JohnDy Maglinte, Obet Tington, Eugen Llaga, 

Vincent Adia, Carlo Bello Villagarcia, 

Abdulmahid Mamalumpong, Larry Miranda, 

Harriet Barrameda Serra, Noel Ababa,

Renato Cajelo Mariano, Alfredo 

Orpeza, "Yaba", Alfredo Roy Elgarico,

Jeremie Garcia, Emelito Mercado,

Harold Tablazon, Jordan Sabandal Abrigo, 

Basideles Ledon, Remar Caballero, 

Ricky Dinon, Noron Mulod, Larry Salaman,

Jocel Salas, Norman Sola, Victor Lawanan,

Abraham Damil, Christopher "Amping" Cuan, 

Joshua Evangelista, Hernani Tipanan,

Caesar Perez, Edwin Callos, Russel De Guzman,

Marcelo Baluyot, Aldrin Tangonan, Jr.,

Abubacar Sharief, Pablo Matinong Jr.,

Jose Dennis Dazer, Arsenio Guzman Jr.,

Joshua Laxamana, Ricardo Gapaz Jr.,

Antonio Rodriguez, Gener Amante Jr.,

Gilbert Paala, Daniel Lopez, Djastin Lopez,

Franie Genandoy Avanceña, Froilan Reyes,

Roselle Tolentino Javier, Ritchie De Asis, 

Louie Angelo Vallada, Santiago Andres,

Roberto Alejo Silva, Jun Rey Cabanez,

 

kung bibilangin ko'y higit pa lang limampu

ang sa tula'y ngalan ng buhay na naglaho

sa isang patakaran ngang napakadugo

sa paalam dot org pa lang ito nahango

halina't pagtulungang ngalan pa'y mabuo

* pinaghanguan ng mga pangalan ng biktima ng drug war: https://paalam.org/ 

* tula batay sa ulat sa pahayagang Bulgar, Marso 31, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Walang gutom ang Budol Gang

WALANG GUTOM ANG BUDOL GANG

ang budol ay

panloloko,

panlalansi,

panlilinlang

gamit nila'y 

anong tamis

maasukal

na salitâ

upang kunin

o nakawin

ang anumang

mayroon ka

paano kung

ninakawan

na'y ang kaban

nitong bayan

hay, ang masa

ang kawawa

panlolokong

di halatâ

mandaraya

walanghiya

budol-budol

tusong ulol

walang gutom

ang pusakal

bulsa't mukha'y

anong kapal

ingat kayo

sa budol gang

at labanan

ang budol gang

- gregoriovbituinjr.

03.31.2025

* batay sa ulat sa pahayagang People's Journal, Marso 31, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 2

Manggagawa ang lumikha ng pag-unlad

MANGGAGAWA ANG LUMIKHA NG PAG-UNLAD

habang lulan ng bus ay nakita ko

yaong mga nilikha ng obrero:

ang mga gusaling nagtatayugan

mga tulay, paaralan, lansangan

na pawang ginawa ng manggagawa

maging ng mga kontraktwal na dukha

lumikha ng gusali ng Senado,

Simbahan, Malakanyang at Kongreso

nasaan ang kanilang kinatawan

sa parlamento, sa pamahalaan

bakit pulitikal na dinastiya

yaong mga naluklok, at di sila

Manggagawa Naman! ang aming sigaw

obrerong nagpapawis buong araw

at gabi upang bayan ay umunlad

at bansa ay patuloy na umusad

upang masa'y di manatiling lugmok

upang mawala ang pinunong bugok

upang palitan ang sistemang bulok

sina Leody at Luke ay iluklok

- gregoriovbituinjr.

03.31.2025

#21 Ka Leody De Guzman para Senador

#25 Atty. Luke Espiritu para Senador

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/18pLAckmcr/ 

Rotinaryo

ROTINARYO

ayoko nang magpaabot ng alas dose

upang matulog kundi alas-dyes ng gabi

upang diwa'y maipahinga ng mabuti

pati na puso't katawan upang umigi

pagkat madalas magising ng alas-kwatro

iihi lang, pipikit hanggang alas-singko

di na makatulog at babangon na ako

upang isulat ang isang tula o kwento

kahit paano ang tulog ko'y pitong oras

upang katawan ay makabawi't lumakas

maya-maya, mag-eehersisyo't lalabas

bibili ng dyaryo, pandesal, lugaw, sopas

at pritong isda para sa alagang pusa

ang agahan ko'y pagbabasa ng balita

kung walang lakad, maglalaba munang sadya

kung may rali, sa kalsada na'y nakahanda

sa tula kong ito'y kanilang malalaman

ang rotinaryo ng aktibistang Spartan

kaya kung may pakana sila at gagawan

ako ng masama, madaling madali lang

- gregoriovbituinjr.

03.31.2025

Ang labada ni mister

ANG LABADA NI MISTER

bilin ni misis, maglaba ako

kaya di ko dapat kalimutan 

ang sa akin ay biling totoo

na agaran kong gagawin naman

ang labada'y agad nilabhan ko

panty, bra, blusa, medyas, pantalon

kumot, sweater, kamiseta, polo

punda ng unan, brief, short na maong

bilin niya'y agad sinunod ko

ganyan tayo, di nagpapabaya

di gaya sa komiks ni Mang Nilo

na naging flying saucer ang batya

salamat sa komiks sa Pang-Masa

dyaryong sa tuwina'y binibili

komiks man ay nagpapaalala

kaya sa Pang-Masa'y nawiwili

- gregoriovbituinjr.

03.30.2025

- komiks mula sa pahayagang Pang-Masa, Marso 28, 2025, p 7

Meryenda

MERYENDA

meryenda ko'y pandesal at tsaa

habang may naninilay tuwina

na samutsaring paksa ng masa

na sinusulat ko kapagdaka

madaling araw, nananaginip

ngayong umaga'y may nalilirip

mga isyung aking halukipkip

at solusyong walang kahulilip

lipunang makatao'y pangarap

nang dukha'y makaahon sa hirap

na asam na ginhawa'y malasap

at maibagsak ang mapagpanggap

kayrami pang tulang kakathain

mga kwento't isyung susulatin

pati nobelang pangarap gawin

ay palagiang iniisip din

tara, magmeryenda muna tayo

habang nagpapalitan ng kwento

halina, at saluhan mo ako

kahit payak ang meryendang ito

- gregoriovbituinjr.

03.30.2025

7.7 lindol sa Myanmar at Thailand, 1K patay

7.7 LINDOL SA MYANMAR AT THAILAND, 1K PATAY

kayraming gumuhong gusali

nasa sanlibo ang nasawi

sa magnitude seven point seven

na lindol sa Myanmar at Thailand 

dal'wang libo't apat na raan

ang naulat na nasugatan

magnitude six point four aftershock

pa'y talagang nakasisindak

nagpapatuloy pa ang rescue

operation baka may buhay

pang natatabunan ng lupa

o pader ng mga gusali

anumang kaya'y ating gawin

nang mga buhay pa'y sagipin

kung kakayanin, mag-ambagan

nang nalindol ay matulungan

at ipadala sa ahensyang

natalagang magbigay-tulong

tulad sa mga na-Yolandang

buong mundo yaong tumulong

- gregoriovbituinjr.

03.30.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante, Marso 30, 2025, tampok na balita (headline) at pahina 3

Ang tatlo kong daigdig

ANG TATLO KONG DAIGDIG

sa tatlong daigdig umiikot 

ang araw at gabi kong pag-inog:

sa pamilya, sa pakikibaka

at lalo na sa literatura

tutula na sa madaling araw

sa umaga'y bibili ng lugaw,

tsamporado at sampung pandesal

ihahanda sa aming almusal

pag nasok sa trabaho si misis

ako naman ay tutungong opis

o kaya'y sa rali sa lansangan

gagampan ng tungkulin sa bayan

pamilya naman kapag umuwi

sanaysay at tula pag naglimi

aktibismo man ang nasa dibdib

ang pag-irog sa pamilya'y tigib

magbabasa ng nabiling aklat

magninilay at may isusulat

palipat-lipat, papalit-palit

sa tatlo kong mundong magkalapit

- gregoriovbituinjr.

03.28.2025

Pagpopropaganda versus seguridad?

PAGPOPROPAGANDA VERSUS SEGURIDAD?

manunulat, makata, kwentista, propagandista

iyan ang buhay ko bilang aktibistang Spartan

paggawa ng dyaryo, ng polyeto't editoryal pa

ginagawa ko ang trabaho't misyon ng lantaran

propagandista'y nagpapalakas ng kalooban

pag di mapakali sa problema't isyu ang masa

pag negatibo ang nasa isip ng kababayan

moral nila'y patataasin ng propagandista

ngunit anang kasama, isipin ang seguridad

tama naman siya, at baka ako'y mapahamak

at huwag ipakilala ang iyong identidad

tama siya, upang ako'y di ilugmok sa lusak

security officer at propagandista'y iba

ng gawain, isa'y itago ang pagkakilanlan

propagandista'y di maiwasang magpakilala

misyon ko'y ipahayag ang adhikain sa bayan

sa tula't dyaryo pa lang, nalantad na ang sarili

ngunit maaari namang nom de plume ang gamitin

ang propagandista'y nagsasalita rin sa rali

na tindig ng manggagawa sa isyu'y sasabihin

ingat din, para sa seguridad nang di ma-redtag

salamat sa inyong payo sa mga tulad namin

datapwat ang bawat salitang ipinahahayag

ay aming misyon, ilantad ang bawat simulain

- gregoriovbituinjr.

03.27.2025

Ang berdugo'y di magiging bayani

ANG BERDUGO'Y DI MAGIGING BAYANI

tila nais palabasin ng kanyang anak

na kung uuwi'y baka mamatay sa tarmak

baka mapagaya kay Ninoy sa paglapag

ng eroplano, baka siya'y mapahamak

iyan ang laman ng mga ulat sa dyaryo

naging dilawan na ba ang bise pangulo?

idinamay si Ninoy, baka magkagulo?

magiging bayani ba ang isang berdugo?

gayong may atas paslangin ang libong Pinoy

ngayon, ikinukumpara siya kay Ninoy

baka mga napaslang, sa hukay managhoy:

"hoy! si Ninoy nga'y huwag ninyong binababoy!"

dating Pangulo'y kay Ninoy ikinumpara

ano? hay, nakakaumay, maling panlasa

dahil sa kaso'y nagbabalimbingan sila

parang niyakap nila ang diwa ng Edsa

sa tindi ng kaso, crime against humanity

di makababalik, iyan ang mangyayari

umiyak man ng dugo, kahit pa magsisi

di siya isang Ninoy, di siya bayani

- gregoriovbituinjr.

03.25.2025

* mula sa ulat ngayong araw sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Bulgar at Abante

Pagsusumikap

PAGSUSUMIKAP

kailangan ko ba ng inspirasyon

upang makamit ko ang nilalayon?

o dapat ko lamang pagsumikapan

ang pinapangarap ko kung anuman?

pampasigla nga ba ang inspirasyon?

paano kung wala? paano iyon?

marahil, mas kailangan ay pokus

upang kamtin ang pangarap mong lubos

sino bang inspirasyon ng makata?

upang samutsaring tula'y makatha

marahil nga'y may musa ng panitik

na ibinulong ay isasatitik

oo, nagsusumikap pa rin ako

bakasakaling magawa ko'y libro

ng tula, maikling kwento't sanaysay

o baka nobela'y makathang tunay

- gregoriovbituinjr.

03.24.2025

Thomas Edison: "Success is 10% inspiration and 90% perspiration."

Albert Einstein: "Genius is 1% inspiration and 99% perspiration."

Pansamantalang paglaya ni Du30, haharangin ng EJK victim families

PANSAMANTALANG PAGLAYA NI DU30, HAHARANGIN NG EJK VICTIM FAMILIES

tiyak na tututulan ng mga pamilya

ng mga biktima ng EJK o yaong

extrajudicial killings kung pansamantala

mang makalaya si dating pangulong Digong

anang ulat, sakaling may interim release

dahil maimpluwensya ang dating pangulo

tiyak na marami ang aaktong mabilis

upang harangin sakaling mangyari ito

may due process si Digong, di yaong winalan

ng buhay, pinaslang, kaya sadyang masahol

pag pinagbigyan ang mismong may kasalanan

tiyak na human rights defenders ay tututol

kaya sana'y di ito gawin ng ICC

upang inaasam na hustisya'y makamit

ng mga biktimang ang buhay ay winaksi

ng berdugong ang atas ay napakalupit

- gregoriovbituinjr.

03.23.2025

* ICC - International Criminal Court

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Marso 23, 2025, pahina 1 at 2

Pagkatha

PAGKATHA

madaling araw pa lang ay tutula

tanghali hanggang gabi ay Taliba

ganyan na iniskedyul ng makata

ang araw at gabi niyang pagkatha

napanaginipan niyang salita

ang siyang bumubuo ng talata

sa sanaysay o sa kwentong nalikha

o saknong at taludtod na nagawa

mga napapanaginipang paksa

ay mula sa binulong ng diwata

musa ng panitik na laging handa

sa pag-alalay sa abang makata

kaya madalas akong naluluha

sa salaysay ng buhay ng kawawa

kaya yaring pluma'y di maibaba

upang ipagtanggol ang api't dukha

- gregoriovbituinjr.

03.23.2025

Nars ako ni misis

NARS AKO NI MISIS

di naman ako nagtapos ng nursing

subalit naging nars ako ni misis

lalo't sa sakit ay umaaringking

dapat bigay kong gamot ay kaybilis

pag sa opisina siya'y pumasok

iyon ang panahon ko sa kalsada

pag gabi na't sa bahay matutulog

nars na ako at di na raliyista

mula Lunes hanggang Biyernes ganoon

nars naman sa gabi, Sabado't Linggo

mga reseta'y aking tinitipon

na aking gabay sa pagiging nars ko

dahil na rin sa karanasang tunay

kwarenta'y nwebe araw sa ospital

natuto't nakinig sa pagbabantay

kay misis, isang buwan ding kaytagal

nakakalabas lang paminsan-minsan

halimbawa'y pupunta sa palengke

bibili sa karinderya ng ulam

o bibili ng gamot sa Mercury

oo, naging nars ang tulad kong tibak

upang si misis ay gumaling lamang

sa isip ko man ito'y tambak-tambak

buong suporta ko'y naririyan lang

- gregoriovbituinjr.

03.23.2025

Hindi pa raw isusuko ang 'Bataan"

HINDI PA RAW ISUSUKO ANG 'BATAAN'

grabeng metapora kapag iyong tiningnan

tila ba sexist remark sa kababaihan

sa pagbabalita sa isang pahayagan

idagdag pa ang nagi-ispayk sa larawan

pamagat nga'y "Myla hindi pa isusuko

ang 'Bataan'", kahulugan ba'y napagtanto

gayunpaman, katapangan ang mahuhulo

bagamat pamagat ay tila pagbibiro

isa iyong balita sa larong volleyball

na si Myla Pablo ang nagbibigay trobol

sa katunggaling di basta-basta maismol

na matinding pagsasanay ang ginugugol

noong World War Two nang Bataan ay bumagsak

sa kamay nang Hapon, pinagapang sa lusak

ang mga Pilipino't Kanong tambak-tambak

hanggang sa mga kaaway sila'y umupak

hindi pa isusuko ang 'Bataan', sabi

sa ulat, pinatungkulan ang binibini

na animo'y patama sa pagkababae

na pag nalugso, Bataan na'y iwinaksi

- gregoriovbituinjr.

03.22.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante Tonite, Marso 22, 2025, pahina 8

Ang awtor na si Jun Cruz Reyes at ako

ANG AWTOR NA SI JUN CRUZ REYES AT AKO

(Alay sa World Poetry Day)

sa Megamall siya unang nakadaupang palad

nang ilunsad niya roon ang isa niyang aklat

higit isang dekada na pala ang nakalipas 

muli kaming nagkita sa isa pang lunsad-aklat

matapos kong mapresenta doon sa entablado

bilang tagasalin ng isang mahalagang libro

pagbaba'y nginitian niya't kinumusta ako

buti't ako'y natatandaan pa niyang totoo

premyadong awtor ang magaling na si Jun Cruz Reyes

bagong aklat niya ang "Never Again, Never Forget"

habang tangan ko'y librong salin mula wikang Ingles

salin ko'y "Pamumuhay sa Panahon ng Ligalig"

di siya nagsulat hinggil sa establisimyento

sabi niya sa akin, nagtuturo pa ba ako?

opo, sagot ko, sa mga maralita't obrero

bilang pultaym na tibak, patuloy ang pagkilos ko

sa kanya, ang mangingisda sa Manila Bay naman

ang mga isyu nila ang kanyang tinututukan

aniko, ispirasyon ko kayo sa kahusayan

ang inyong mga akda'y binabasa kong mataman

- gregoriovbituinjr.

03.21.2025

* litratong kuha sa Pagmayaw: Paglulunsad ng mga Bagong Aklat ng UP Press 2024 na ginanap sa UP, Marso 20, 2025

Laban sa bugok at sistemang bulok

LABAN SA BUGOK AT SISTEMANG BULOK

(Alay sa World Poetry Day 2025)

ang pag-iral ng dinastiya'y kabulukan

ng sistemang sanhi ng laksang kahirapan

pagbalikwas laban dito'y dapat tuunan

ng pansin ng api't pinagsamantalahan

wala sa sinumang trapong bugok at bulok

ang tutubos sa ating bayang inilugmok

ng mga dinastiyang naupo sa tuktok

lalo't sa yaman ng bayan ay pawang hayok

halina't buksan yaring diwa, puso't taynga

at damhin ang sugat ng mga nagdurusa

dinggin ang tinig ng nakararaming masa:

dapat nang wakasan ang bulok na sistema!

ang tibak na Spartan ito'y nalilirip

habang samutsari yaong nasasaisip

masang naghihirap ay tiyaking mahagip

maging mulat sila't sa sistema'y masagip

- gregoriovbituinjr.

03.21.2025

Pagsali, pagsalin, pagsaling

PAGSALI, PAGSALIN, PAGSALING

(Alay sa World Poetry Day 2025)

nais kong sumali sa mga paligsahan

at sa madla'y ipakita ang kahusayan

sa palakasan man, spelling o takbuhan

bakasakaling may premyong mapanalunan

o pagsasalin ng akda'y trinatrabaho

aklat man, artikulo, pabula o kwento

munti mang bayad ay may ginhawang totoo

na makabubuhay naman sa pamilya mo

garapal na dinastiya'y dapat masaling

ng mamamayang bumalikwas na't nagising

mula sa kayhaba nilang pagkagupiling

habang burgesyang bundat ay pagiling-giling

pagsali, pagsalin, pagsaling ng makatâ

habang pinagsisilbi ang mga salitâ

ukol sa kapakanan ng mga dalitâ

nang sistemang bulok ay kanilang magibâ

- gregoriovbituinjr.

03.21.2025

Sa bisperas ng World Poetry Day

SA BISPERAS NG WORLD POETRY DAY

inaalagata ang mga karanasan

sa pakikibaka ng dukha't manggagawa

simpleng pamumuhay ang pinanghahawakan

ng makatang tibak na yakap ang adhika

at sa bisperas ng World Poetry Day naman

o sa Pandaigdigang Araw ng Pagtula

nais kong mailarawan ang karukhaan

at paglaban ng masang api't maralita

makatang nagsisilbi sa kapwa at bayan

iyon ang temang aking hangad na makatha

lalo na't panulaan ay pandaigdigan

tema ng tula'y magdadala ng paglaya

kaya narito ako, mga kababayan

itutula'y mula sa inang nag-aruga

magbinata, at makibaka sa lansangan

hanggang kamatayan, sa prinsipyo'y sumumpa

- gregoriovbituinjr.

03.20.2025

* ang sanligan o background ay litrato ng makatang si Edgar Allan Poe

Aklat ni at kay Lualhati Bautista

AKLAT NI AT KAY LUALHATI BAUTISTA

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Kilala natin si Lualhati Bautista bilang manunulat ng nobela, tulad ng Gapo, Desaparesidos, Bata, Bata, Paano Ka Ginawa, at Dekada '70. Subalit hindi bilang makata. Kaya nang makita ko ang aklat niyang Alitaptap sa Gabing Madilim (Koleksyon ng mga tula) ay hindi na ako nagdalawang isip na bilhin, kahit pa iyon ay singhalaga ng siyam na kilong bigas na P50 kada kilo. Ang mahalaga'y magkaroon ako ng kanyang aklat, dahil baka di ako mapakali pag hindi iyon nabili.

May aklat din ng pagtalakay sa pagiging nobelista ni Lualhati Bautista ang magaling na awtor na si E. San Juan Jr., kung saan tinalakay niya ang 'mapagpalayang sining ng kababaihan sa Pilipinas'.

Nabili ko ang aklat ng mga tula ni Lualhati Bautista sa booth ng Anvil Publishing sa ikalawang araw ng Philippine Book Festival 2025 sa halagang P450.00. At nabili ko naman sa booth ng UST Publishing House sa ikaapat at huling araw ng nasabing festival ang aklat na Lualhati Bautista Nobelista sa halagang P260.00.

Laking kagalakan para sa akin ang magkaroon ng dalawang aklat pagkat bihira ang ganitong aklat sa maraming book store sa Kalakhang Maynila. Kailangan pa talagang sadyain ang mga ito sa tagapaglathala kung alam mong meron nito. Subalit ako'y walang alam na may ganitong aklat, kaya buti't nakapunta sa nasabing Book Festival.

Ang aklat na Alitaptap sa Gabing Madilim (koleksyon ng mga tula) ni Lualhati Bautista ay naglalaman ng labing-apat na katipunan (hindi kabanata) ng mga tula. May sukat itong 5.5" x 7.5", may kapal na 3/4", at binubuo ng 258 pahina (kung saan 18 pahina ang nasa Roman numeral).

Ayon sa Paunang Salita ni Bautista, noong panahon ng lockdown nang naisipan niyang tipunin ang kanyang mga naipong tula. At ang kinalabasan nga ay ang nasabing aklat. Hindi lamang nasa wikang Filipino ang kanyang tula, marami rin siyang tulang sinulat sa wikang Ingles. Oo, marami.

Ang aklat namang Lualhati Bautista Nobelista ay naglalaman ng pitong kabanata, bukod sa Pagkilala at Pasasalamat, Introduksyon at Pangwakas na Pananalita. May sukat itong 6" x 9", may kapal na 5/8", at binubuo ng 276 pahina (kung saan 14 na pahina ang nasa Roman numeral).

Ang pitong kabanata ay ang mga sumusunod.

I. 'Gapo

II. Dekada '70

III. Bata, Bata... Pa'no Ka Ginawa

IV. Desaparesidos

V. Bulaklak sa City Jail

VI. Sixty in the City

VII. In Sisterhood - Lea at Lualhati, at Sonata

Matagal ko ring babasahin ang dalawang aklat, subalit inuna ko munang basahin, na palagi kong ginagawa, ang Paunang Salita o Introduksyon, dahil mananamnam mo roon ang buod ng buong aklat.

Ang pagninilay ko'y idinaan ko sa munting tula:

LUALHATI 

kilalang nobelista si Lualhati Bautista

may libro nga sa kanya sa pagiging nobelista

ngayon ko lang nalaman na siya pala'y makatâ

nang koleksyon ng kanyang mga tula'y nalathalâ

siya nga'y muog na sa panitikang Pilipino

lalo't wikang ginamit niya'y wikang Filipino

kanyang mga nobela'y umugit sa kaisipan

ng mga henerasyong sa diktadura'y lumaban

naging tinig ng mga api, mga walang boses

naging behikulo ng pagtitimpi't pagtitiis

kaloob-looban ng bayan ay kanyang inalog

hanggang masa'y magising sa mahabang pagkatulog

daghang salamat, Lualhati Bautista, babae

taaskamaong pagpupugay, isa kang bayani

03.19.2025

Suhol

SUHOL

talamak na ang katiwalian

dito sa ating pamahalaan

mga nahahalal ba'y kawatan?

aba'y kawawa naman ang bayan!

under the table, tong, lagay, suhol, 

padulas, regalo, tongpats, kuhol

na trapong pera-pera, masahol

na sistemang tila walang tutol

kailan titigil ang tiwali

kailan itatama ang mali

hindi ba't bayan ang dito'y lugi

sa galawang talagang masidhi

bakit ang bayan ay nakakahon

sa mga tagong gawaing iyon

dapat wakasan na ang korapsyon!

paano? sinong may ganyang misyon?

- gregoriovbituinjr.

03.19.2025

* larawan mula sa pahayagang Pilipino Star Ngayon, Marso 12, 2025, p.5

Ang librong di ko nabili

ANG LIBRONG DI KO NABILI

may libro rin akong di nabili

doon sa Philippine Book Festival

subalit ako'y interesante

sa environmentalist na Rizal

anong mahal ng nasabing aklat

halaga'y eight hundred fifty pesos

ngunit nais ko iyong mabuklat

dagdag sa buhay niya'y matalos

baka mayroong bagong saliksik

na makakatulong sa kampanya

upang luntiang binhi'y ihasik

at pangalagaan ang planeta

wala raw sa ibang bookstore iyon

sa St. Bernadette Publishing House lang

na siyang tagalathala niyon

librong dapat ko lang pag-ipunan

nagkulang kasi ang aking badyet

upang bilhin ang nasabing libro

aral sa librong iyon ay target

nang makatulong pa sa bayan ko

- gregoriovbituinjr.

03.18.2025

* naganap ang Philippine Book Festival noong Marso 13-16, 2025 sa SM Megamall

Si Nadine Lustre para sa planeta

SI NADINE LUSTRE PARA SA PLANETA

ambassadress pala ang artistang si Nadine 

Lustre ng campaign na Save the Planet, Go Vegan

matibay na dedikasyong dapat purihin

nagpintura pa ng Mother Earth sa katawan

sa isang photoshoot noong Lunes sa Pasig

na vegan lifestyle campaign ang isinusulong

di lang diet kundi sa produktong tangkilik

sa kampanyang ito'y kaylaki niyang tulong

nagbukas ng vegan restaurant sa Siargao

sapagkat nang minsang sa Palawan mapunta 

ay nasubukang kumain ng pulos gulay

kay Nadine nga ako'y nagpupugay talaga

kampanya niyang ito'y sa tulong ng grupong

People for the Ethical Treatment of Animals

o PETA kaya tayo'y nakakasigurong

gawaing ito'y kampanyang dapat itanghal

- gregoriovbituinjr.

03.18.2025

* tula ay batay sa ulat sa pahayagang Pang-Masa, Marso 18, 2025, p.5

Magsulat ng anuman

MAGSULAT NG ANUMAN

walong ulit na "Write something" ang nakatatak

sa telang bag mula Philippine Book Festival

ay, kayraming paksang naglalaro sa utak

na nais isulat, di man magbigay-aral

samutsaring tula, kwento't pala-palagay

hinggil sa pang-aapi't pagsasamantala

sa madla na kaban ng bayan pala'y pakay

ng bundat na dinastiya't oligarkiya

silang nagtatamasa sa lakas-paggawa

ng manggagawang hirap pa rin hanggang ngayon

silang dahilan ng demolisyon sa dukha

sanhi rin ng salot na kontraktwalisasyon

ay, kayrami kong talagang maisusulat

upang sa masang api ay makapagmulat

- gregoriovbituinjr.

03.18.2025

* naganap ang Philippines Book Festival mula Marso 13-16, 2025

Kaygandang musika sa kampanya

KAYGANDANG MUSIKA SA KAMPANYA

habang sakay ng trak sa kampanya

dinig ko ang kaygandang musika

nag-aalab ang pakikibaka

upang hustisya'y kamtin ng masa

laban sa kuhila't mapang-api

laban sa oligarkiyang imbi

dinggin ang musika't sinasabi

sa Senado'y mayroong kakampi

sina Ka Leody't Attorney Luke

mga lider-manggagawang subok

sa Senado ay ating iluklok

upang palitan ang trapong bugok

Ka Leody at Luke Espiritu

magagaling na lider-obrero

kakampi ng masa sa Senado

kaya sila ay ating iboto

- gregoriovbituinjr.

03.17.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://web.facebook.com/share/v/19PFaTv1s4/ 

#21 Leody de Guzman

#25 Luke Espiritu

Ang aklat na Insurgent Communities ni Sharon M. Quinsaat

ANG AKLAT NA INSURGENT COMMUNITIES NI SHARON M. QUINSAAT

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Hindi ko pa personal na nakadaupang palad si Ms. Sharon M. Quinsaat, ang awtor ng aklat na Insurgent Communities: How Protests Create a Filipino Diaspora. Subalit nagkausap na kami sa pamamagitan ng gmail dahil inirekomenda ako sa kanya upang i-transcribe ang dalawang casette tape hinggil sa kanyang panayam sa mga OFW. Panahon iyon bago magkapandemya. Bilang pultaym na aktibista, nabayaran naman ako sa gawaing ito na nakatulong sa aking pagkilos at matupad ang iba pang gawain.

Kaya nang makita ko ang kanyang aklat sa booth ng Ateneo de Manila University Press sa Philippine Book Festival 2025 sa SM Megamall ay naisipan ko agad iyong bilhin. Subalit kulang ang aking salapi sa unang araw na pagtungo sa nasabing festival. Nagkakahalaga iyon ng P490.00.

Pagbalik ko sa ikatlong araw, aba'y bumaba na ang presyo, at nabili ko iyon sa halagang P360.00 mula sa orihinal na P490.00. Kaya nakatipid din ako ng P130.00 kung saan ang isandaang piso roon ay naibili ko ng tigsisingkwenta pesos na aklat pampanitikan sa booth naman ng UST Publishing House. Maraming salamat.

Ang nasabing aklat ay may sukat na 6" x 9" at kapal na 5/8" ay naglalaman ng 246 pahina (20 dito ang naka-Roman numeral). Binili ko iyon upang mabasa, at higit pa, bilang pakikiisa at pagsuporta sa awtor sa kanyang inilathalang aklat. Bukod sa Introduksyon at Konklusyon, ang aklat na ito'y binubuo ng mahahalagang paksa sa limang kabanata:

1. Movement(s) ang Identities: Toward a Theory of Diaspora Construction through Contention;

2. Roots and Routes: Global Migration of Filipinos;

3. Patriots and Revolutionaries: Anti-Dictatorship Movement and Loyalty to the Homeland;

4. Workers and Minorities: Mobilization for Migrants' Rights and Ethnic/National Solidarity; at

5. Storytellers and Interlocutors: Collective Memory Activism and Shared History

Ano nga ba ang diaspora na nabanggit sa pamagat ng aklat? Ayon sa Merriam-Webster Dictionary, ang diaspora ay a: people settled far from their ancestral homelands; b: the places where people settled and established communities far from their ancestral homelands; at c: the movement, migration, or scattering of a people away from an established or ancestral homeland. O sa wikang Filipino ay a: mga taong nanirahan malayo sa kanilang lupang ninuno o tinubuang bayan; b: mga lugar na tinahanan ng mga tao at nagtatag ng mga pamayanang malayo sa kanilang lupang ninuno o tinubuang lupa; sa c: ang kilusan, migrasyon, o paglikas ng isang tao nang malayo sa isang itinatag o lupang ninuno o tinbubuang bayan.

Sa likod na pabalat ng aklat ay mababasa ang hinggil sa diaspora na aking sinipi para sa mambabasa:

"When people migrate and settle in other countries, do they automatically form a diaspora? In Insurgent Communities, Sharon M. Quinsaat explains the dynamic process through which a diaspora is strategically constructed. Quinsaat looks to Filipinos in the United States and the Netherlands - examining their resistance against the dictatorship of Ferdinand Marcos, their mobilization for migrants' rights, and the construction of a collective memory of the Marcos regime - to argue that diasporas emerge through political activism. Social movements provide an essential space for addressing migrants' diverse experiences and relationships with their homeland and its history. A significant contribution to the interdisciplinary field of migration and social movements studies, Insurgent Communities illuminates how people develop collective identities in times of social upheaval."

Isinalin ko ito sa wikang Filipino: "Kapag lumikas at nanirahan na sa ibang bansa ang mga tao, awtomatiko na ba silang bumubuo ng diaspora? Sa Insurgent Communities, ipinaliwanag ni Sharon M. Quinsaat ang dinamikong proseso kung saan ang isang diaspora ay estratehikong nabuo. Tiningnan ni Quinsaat ang mga Pilipino sa Estados Unidos at Netherlands - sinuri ang pagtutol nila sa diktadura ni Ferdinand Marcos, ang sama-sama nilang pagkilos para sa karapatan ng migrante, at ang pagbubuo ng kolektibong memorya ng rehimeng Marcos - upang ikatwirang lumitaw ang mga diaspora sa pamamagitan ng pulitikal na aktibismo. Naglaan ng mahahalagang espasyo ang mga panlipunang kilusan sa pagtugon sa samutsaring karanasan at ugnayan ng mga migrante sa kanilang tinubuang bayan at sa kasaysayan nito. Isang makabuluhang ambag sa interdisiplinaryong larangan ng migrasyon at pag-aaral ng mga panlipunang kilusan, naipaliwanag sa Insurgent Communities kung paano umuusbong ang mga kolektibong pagkakakilanlan ng mga tao sa panahon ng agarang pagbabagong panlipunan."

Ginawan ko ng munting tula ang usaping ito.

DIASPORA

kaytalim sa diwa ng nabili kong aklat

pag-iisipin ka ng mga nakasulat

sa kahulugan ng diaspora'y namulat

mula sa panulat ni Sharon M. Quinsaat

sa Philippine Book Festival ay nabili ko

sa panahong pawang mura ang mga libro

sa animo'y pistang pinuntahan ng tao

di pinalampas ang pagkakataong ito

magkaroon ng librong ito'y pagsuporta

sa awtor na sa email lamang nakilala

at may ginawa akong trabaho sa kanya

noong panahon bago pa magkapandemya

salamat, ako'y taasnoong nagpupugay

sa awtor sa kanyang sinulat na kayhusay

malaking ambag sa makababasang tunay

uukit sa diwa't mga pala-palagay

03.16.2025

Ayaw magplato, tinangay ang pagkain

AYAW MAGPLATO, TINANGAY ANG PAGKAIN

di sanay magplato si alaga

tinanggal pa niya sa lagayan

ang binigay kong ulo ng bangus

at kinain doon sa ilalim

ng traysikel ang handa sa kanya

buti naman, kahit papaano

ay nakakain siya't nabusog

pag siya'y lumapit na sa akin

ngumingiyaw habang nakatingin

at ikikiskis pa ang katawan

niya sa aking tuhod at hita

alam ko na ang aking gagawin

batid niyang may inihanda na

akong makabubusog sa kanya

- gregoriovbituinjr.

03.16.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/1BbSygCVfE/ 

Maralita para kina Ka Leody at Atty. Luke sa Senado

MARALITA PARA KINA KA LEODY AT ATTY. LUKE SA SENADO

kaming mga maralita'y para kina Ka Leody

de Guzman at Attorney Luke Espiritu sa Senado

sila ang totoo nating mga kasangga't kakampi

tungong kapakana't kagalingan ng dukha 't obrero

lalabanan nila ang salot na kontraktwalisasyon

lalo ang mga walang kabusugang kapitalista 

sila ang kasangga ng dukha laban sa demolisyon

silang kalaban ng mapang-api't mapagsamantala

lalo't nangingibabaw batas ng naghaharing uri

upang magkamal pa ng tubo 't manatili sa poder

hindi nila hahayaang maralita'y maduhagi

at titiyaking madurog ang oligarkiyang pader

babaguhin din nila ang patakarang mapang-api

na nakikinabang ay burgesya't elitistang bundat

didistrungkahin ang batas na dahilang masasabi

hinggil sa malayong agwat ng mayaman at mahirap

maipanalo sila sa Senado ang unang hakbang 

upang magkaroon ng kinatawan ang maralita

ang maipagwagi sila'y tagumpay ng sambayanan 

upang mga batas na pangmasa'y kanilang malikha 

- gregoriovbituinjr.

03.16.2025

alay, malay, malaya

ALAY, MALAY, MALAYA

inalay ko na yaring buhay

sa pagkilos para sa masa

at misyon ay ipagtagumpay

upang mabago ang sistema

inalay na ang buong galing

laban sa mapagsamantala

nang masa'y tuluyang magising

laban sa kuhila't burgesya

ang paglaya sa pang-aapi't

anumang pagsasamantala

ay prinsipyo naming sakbibi't

sa puso't diwa'y laging dala

mahalaga ngang maging malay

sa nangyayari sa paligid

kaya aming adhikang taglay

sa inyo'y dapat ipabatid

maging malaya sa kapital

malaya sa kapitalismo

itatayo, di magtatagal

yaong lipunang makatao

- gregoriovbituinjr.

03.15.2025

Dalawang abusadong ama

DALAWANG ABUSADONG AMA

bumungad ay dalawang kaytinding balita

ng dalawang amang umabuso ng anak

dahil sa kanilang mga krimeng ginawa

imbes protektor, anak sa dusa'y sinadlak

dalawa't limang anyos na bata'y ginamit

sa cybersex ng tatay nila sa Zambales

edad lima, siyam, labing-isa'y nire-reyp

ng mismong tatay nila nang paulit-ulit

isa'y nadakip sa Baclaran, Parañaque

kahiya-hiyang gawain ng mga tatay

sariling mga anak pa ang sinalbahe

isa'y sa cybersex, isa'y sa panghahalay

bakit sariling anak pa'y pinapahamak

baka rason pa rin nila'y dahil sa hirap

may problema ba ang mga ama sa utak

may mental health problem ba silang nalalasap

- gregoriovbituinjr.

03.15.2025

* ulat ng Marso 15, 2025 mula sa pahayagang Bulgar, tampok na balita (headline) at pahina 2, at sa pahayagang Abante Tonite, pahina 2

Ang aklat ni Ka Dodong

ANG AKLAT NI KA DODONG

ang Notes from the Philippine Underground
tatlong daang higit ang pahina
na aklat ni Ka Dodong Nemenzo
ay nasa Philippine Book Festival

nagbutas pa ako ng tibuyô
nang mabili ang nasabing libro
ganyan ang aktibistang Spartan
kung gustong bumili, may paraan

presyo'y higit limang daang piso
sa booth ng UP Press puntahan n'yo
collector's item ko na ang libro
sa libreng oras babasahin ko

sa Philippine Book Festival, tara
maraming aklat kang makikita
basahin ang aklat ni Ka Dodong
may ningas kang matatanaw doon

- gregoriovbituinjr.
03.14.2025

* Ang Philippine Book Festival sa 4th Flr. ng SM Megamall ay mula Marso 13 hanggang 16, 2025.

Buhay-pultaym

BUHAY-PULTAYM

oo, prinsipyo ang bumubuhay sa akin

di salapi, di datung, di pera, di atik

aktibistang Spartan pa rin hanggang ngayon

na kumikilos upang tuparin ang misyon

di ako nabubuhay upang kumain lang

kumakain ako upang mabuhay lamang

nakatuon pa ring tuparin ang adhikà

para sa maralita't uring manggagawà

di natapos ang B.S.Math sa kolehiyo

upang magpultaym at kumilos sa obrero

pasya'y pinag-isipan hanggang sa lumisan

doon sa apat na sulok ng paaralan

naglalakad upang sa pulong makarating

nag-ipon sa tibuyô upang may gastusin

binubuhay ng masang pinaglilingkuran

pamilya na'y bayan, ganyan ang buhay-pultaym

- gregoriovbituinjr.

03.14.2025

Ang editorial cartoon ng The Manila Times

ANG EDITORIAL CARTOON NG THE MANILA TIMES

tingni yaong editorial cartoon

ng The Manila Times, anong nar'on

nag-apiran pa at nalulugod

ang narco-politician at drug lord

subalit wala na sa palasyo

ang nadakip na dating pangulo

anong kanilang ikinatuwa?

tila sa kural ba'y nakawala?

editoryal ay parang sinabi

tama ang ginawa ni Duterte

sa kanyang gera laban sa droga

wastong pinaslang ang durugista

subalit kayrami nang nautas

kahit walang proseso ng batas

kayraming mga inang lumuha

at buhay na kay-agang nawala

may warrant of arrest ang ICC

sa kasong crime against humanity

buti si Duterte, may due process

ang dukha'y pinaslang nang kaybilis

- gregoriovbituinjr.

03.13.2025

* litrato mula sa The Manila Times, Marso 13, 2023, p.A4

* ICC - International Criminal Court

Payo sa tulad kong Libra

PAYO SA TULAD KONG LIBRA

horoscope nga'y bihira kong basahin

subalit ngayon, ako'y napatingin

aba, ang payo sa tulad kong Libra

tila payo sa mga aktibista

na "Talasan ang pakiramdam lalo

sa mga mapang-abuso." ay, opo!

dinagdag pa, "Huwag kang tatahimik

kapag may nakita kang mali." korek!

ganyan nga ako kaya isang tibak

ayaw kong masa'y gumapang sa lusak

dapat lahat, kasama sa pag-unlad

at pinunong bugok, dapat ilantad

sistemang bulok ay dapat palitan

at itayo'y makataong lipunan

- gregoriovbituinjr.

03.13.2025

* mula sa pahayagang Abante Tonite, Marso 13, 2025, p.7

Almusal

ALMUSAL

nakakagutom sa madaling araw

kaya bumili muna ng pandesal

mamaya lang, puputok na ang araw

habang nariritong nag-aalmusal

nalilirip ay samutsaring paksâ

hinggil sa buhay at isyu ng masa

bakit naghihirap pa rin ang dukhâ?

bakit ba nagdidilim ang umaga?

bakit salot ang kontraktwalisasyon?

bakit manggagawa'y di maregular?

tibak na Spartan ba'y anong misyon

bakit ba trapo'y pulos lang paandar?

maraming napagninilayang kwento,

tula't sanaysay habang kumakain

ng pandesal, anong linamnam nito

ang tibak nga'y nagiging malikhain

- gregoriovbituinjr.

03.12.2025

Palawan pala'y inaangkin na ng Tsina?

PALAWAN PALA'Y INAANGKIN NA NG TSINA?

nabasa ko lang sa pahayagan kanina

Palawan pala'y inaangkin na ng Tsina?

akala ko ang Tsina'y Oso, iba pala

tulad na ba sila ng bundat na buwaya?

dahil ba may langis sa isla ng Palawan?

sinong magtatanggol sa islang anong yaman?

ang mga dukha? Pilipinong makabayan?

o kapitalistang limpak ang pakinabang?

sinong nasa Palawan? anong mga tribu?

may Intsik ba roong gubat na'y kinakalbo?

nagprotesta'y may panawagang nabasa ko:

igalang ang international maritime law!

marahil nga't wasto lamang ang maghimagsik

kung sariling lupa'y inaagaw ng Intsik

laban sa pananakop nila't paghahasik

upang kunin ang lupa ng bayang tahimik

- gregoriovbituinjr.

03.12.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Marso 12, 2025, p.2

Mag-ingat sa 50℃ na init sa Abril

MAG-INGAT SA 50℃ NA INIT SA ABRIL

mag-ingat tayo, O, kababayan

sa Abril, kaytindi raw ng init

abot limampung degri ba naman

kahit klima na'y nagmamalupit

iyan ang prediksyon ng PAGASA

iyan ay paghandaan na natin

paalala saanman magpunta

payong at tubig ay laging dalhin

magsuot ng damit na maluwag

inom ng tubig bago mauhaw

panatilihing basa ang balat

lumabas pag di tirik ang araw

iwasan nating magka-heat istrok

magsuot ng sumbrero, magpayong

magpaalam, di muna papasok

kung palagay mo't tamang desisyon

- gregoriovbituinjr.

03.12.2025

* ulat mula sa pahayagang Abante, Marso 12, 2025, p.2

* PAGASA - Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration

Ang payo ng KWF

ANG PAYO NG KWF

sa inyo, Komisyon sa Wikang Filipino

agad akong sumang-ayon sa payo ninyo

na ating gamitin ang Wikang Filipino

sa paglilingkod sa taumbayan, saludo!

bilang makata at aktibistang Spartan

wikang Filipino'y tinataguyod naman

sa aming pananalita, sa pulong bayan

sa mga akda, sanaysay, kwento't tula man

mababasa sa Taliba ng Maralita

na aming pahayagan sa kilusang dukha

wikang Filipino ang gamit naming sadya

upang mapatagos sa masa ang adhika

sa wikang ito'y nag-uunawaan kami

sa ganitong paraan nakakapagsilbi

sa taumbayang higit na nakararami

salamat sa payo at kaygandang mensahe

- gregoriovbituinjr.

03.12.2025

* mapapanood ang bidyo ng KWF sa kawing na: https://www.facebook.com/share/v/16MZY1t1jc/