Ang maikling kwento sa Taliba ng Maralita

ANG MAIKLING KWENTO SA TALIBA NG MARALITA

Munting sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

May ilan pang isyu ng Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), ang hindi pa nagawa. Subalit tinatapos ko pa rin. Kahit paunti-unti. Lalo na't apatnapu't siyam na araw akong nagbantay kay misis sa ospital.

Subalit bakit dapat gawin pa rin iyon? Una, dahil sa pagtatala ng kasaysayan ng mga mahahalagang pangyayari't pagkilos na nilahukan ng KPML. Ikalawa, dahil nalalathala dito ang mahahalagang isyu ng pabahay at kahirapan, at pagsusuri sa isyu ng maralita. Ikatlo, upang may mabasa ang mga maralitang kasapi ng KPML, at maitago nila iyon bilang testamento ng kasaysayan at pakikibaka ng mga maralita. Ikaapat, dahil nalalathala rito ang panitikang maaaring iambag sa panitikang Pilipino, tulad ng mga tula at maikling kwento.

Nitong Nobyembre lang ay kumontak sa akin ang mga estudyante ng isang pamantasan sa Batangas, at ginawa nilang thesis ang tatlo kong maikling kwentong may kaugnayan sa State of the Nation Address (SONA). Ito ang mga kwentong "SONA na naman, sana naman..." (Taliba isyu, Hulyo 16-31, 2023, pahina 18-19), "Budul-Budol sa Maralita" (Taliba Pre-SONA isyu, Hulyo 1-15, 2024, pahina 18-19), at "Bigong-Bigo ang Masa" (Taliba Post-SONA isyu, Hulyo 16-31, 2024, pahina 18-19). Napakalaking karangalang makapanayam ako ng mga estudyanteng iyon. Ibinalita naman nila sa akin na nakapasa sila sa kanilang thesis.

Mula Setyembre hanggang ngayong Disyembre na siyang backlog ng Taliba, ito ang pinagkukunutan ko ng noo. Bukod sa mga balita ay pinag-iisipan ko kung paano ko isusulat sa maikling kwento ang mga tampok na isyu ng panahong iyon. Paghahanda ko rin bilang kwentista ang pagsusulat ng mga kwento upang balang araw ay makapagsulat ng nobela, at maisaaklat iyon, na siya kong pangarap - maging ganap na nobelista.

Dalawang beses isang buwan lumalabas ang Taliba ng Maralita. Ibig sabihin, dalawampu't apat na isyu sa isang taon. Kaya kung may apat na buwan pang backlog, may walong isyu ang dapat kong tapusin. Isasama ko ang mga kuha kong litrato sa rali, pati pahayag ng mga kapatid na organisasyon, upang hindi naman ako matulala sa dami ng trabaho. Ang pagsusulat ang tungkulin ko sa organisasyon, pagsusulat ng pahayag, at ang pagkatha ng maikling kwento at tula ang kinagigiliwan kong gawin. Subalit mga kwento at tula sa pagsusulong ng pakikibaka ng mga maralita laban sa pang-aapi't pagsasamantala ng sistemang bulok, tungo sa isang lipunang walang pagsasamantala ng tao sa tao at sa kalikasan.

Pinagnilayan ko't sinulat sa tula ang mithiing ito para sa tuloy-tuloy na paglalabas ng publikasyong Taliba:

adhika ko pa ring gawin ang mga isyu

ng pahayagang Taliba ng Maralita

sulatin ang balita, kumatha ng kwento

at tula, at magsuri ng isyu ng dukha

pakikibaka ng dukha'y pag-iisipan

at ilathala ano bang kanilang layon

sapagkat bawat laban ay may kasaysayan

na dapat matala sa aming publikasyon

kolum ni Pangulong Kokoy Gan ay patnubay

sa pakikibaka ng kapwa mahihirap

habang litrato ng pagkilos ay patunay

ng adhika ng dukha't kanilang pangarap

na isang lipunang wala nang pang-aapi

at pagsasamantala, ang sila'y mahango

sa hirap, kaya tuloy ang pagbaka't rali

laban sa mga kuhila't laksang hunyango

12.23.2024

Ang luma't bago kong sombrero

ANG LUMA KO'T BAGONG SOMBRERO

may luma't bago akong sombrero

ang una'y pangrali araw-araw

pangalawa'y may tatak na bago

pagkat Luke Forward ang tinatanaw

tunog Look Forward sa hinaharap

upang makamit ang adhikain

kung paano tupdin ang pangarap

na pagsasamantala'y supilin

sombrerong mayroong panawagan

upang maipagwagi si Ka Luke

sa Senado'y maupong tuluyan

kinatawan ng masa'y maluklok

luma'y beterano na sa rali

proteksyon sa ulo, init, lamig

sombrerong matagal na nagsilbi

upang obrero'y magkapitbisig

tunay akong nagpapasalamat

sa sombrerong proteksyon talaga

upang kumilos laban sa ugat

ng pag-api't bulok na sistema

- gregoriovbituinjr.

12.21.2024     

Ang rebulto ni Galicano C. Apacible sa Balayan, Batangas

Rebulto ni Galicano C. Apacible, manggagamot, at propagandista mula Balayan, Batangas. Kasama ni Rizal nang itatag ang El Compañerismo, lihim na samahang pulitikal na itinatag sa Maynila noong 1890s.

Halina't basahin ang nakasulat sa marker:

GALICANO C. APACIBLE

(1864-1949)

Manggagamot, propagandista, diplomatiko, mambabatas at makabayan. Ipinanganak sa Balayan, Batangas 26 Hunyo 1864. Kasama si Dr. Jose Rizal at iba pang mga mag-aaral na Filipino, itinatag sa Maynila ang El Compañerismo, isang lihim na samahang pulitikal noong 1890s. Isa sa mga nagtatag ng pahayagang propagandistang La Solidaridad noong 1889. Pangulo ng Asociacion Solidaridad Filipina sa Barcelona noong 1888 at ng Komite Sentral ng mga Filipino sa Hongkong noong 1898. Tagapayo ng Mataas na Konseho ng mga Rebolusyonaryong Filipino at kinatawan ng Republika ng Pilipinas sa Tsina, 1989-1899. Natatanging sugo sa Amerika at Europa, 1900-1901. Isa sa mga tagapagtatag ng Lapiang Nacionalista, 1906. Gobernador ng Batangas, 1908-1909; Kinatawan ng Batangas sa Asamblea ng Pilipinas, 1910-1916; Kalihim ng Pagsasaka at Likas na Yaman, 1917-1921. Yumao 22 Marso 1949.

Ang mga litrato ay kuha ng makatang gala sa Balayan, Batangas, Disyembre 19, 2024. Sumaglit muna sa Balayan upang kausapin ang aking ina. Lumuwas din ng Maynila kinagabihan.

GALICANO C. APACIBLE

kasama ni Rizal at isa ring bayani

ngalan niya'y Galicano C. Apacible

isinilang parehong taon ni Mabini

parehong Batangenyo ang dalawang are

si Apacible ay isang diplomatiko

manggagamot at propagandistang totoo

kasama ni Rizal at iba pang Filipino

ay tinatag nila ang El Compañerismo

na lihim na samahang pulitikal noon

siya'y naging pangulo ng Asociacion

sa Barcelona't Komite Sentral sa Hongkong

sa Mataas na Konseho ng Rebolusyong

Filipino at kinatawan din sa Tsina

tanging sugo rin sa Amerika't Europa

nagtatag din ng Lapiang Nacionalista

kinatawan ng Batangas sa Asamblea

ng bansa, Gobernador din ng lalawigan

Kalihim ng Pagsasaka't Likas na Yaman

tulad ni tatay, isinilang sa Balayan

si Apacible ay bayani rin ng bayan

- gregoriovbituinjr.

12.20.2024

Ang rebulto ni Mabini sa Balayan, Batangas

Rebulto ni Gat Apolinario Mabini sa Balayan, Batangas. Ang nakasulat sa marker: 

APOLINARIO MABINI y MARANAN

23 July 1864 - 13 May 1903

Isa sa mga bayani ng Pilipinas, abogado, tagapayo ng pangulo, at punong katiwala (o punong ministro) ng pamahalaan na kumatha sa mga alituntunin ng Konstitusyon ng Unang Republika ng Pilipinas. Siya ay kilala bilang "Dakilang Lumpo" o "Dakilang Paralitiko" at "Utak ng Rebolusyon."

Kuha sa Balayan, Batangas, Disyembre 19, 2024.

Sumaglit muna sa Balayan upang kausapin ang aking ina. Lumuwas din ng Maynila kinagabihan.

APOLINARIO MABINI

isa sa ating mga bayani

si Gat Apolinario Mabini

mula sa lalawigang Batangas

bayaning tanyag sa Pilipinas

siya'y tagapayo ng pangulo,

at gumampan ding punong ministro

kinatha'y mga alituntunin

ng unang Saligang Batas natin

siya'y "Dakilang Paralitiko"

tinatawag ding "Dakilang Lumpo"

kilalang "Utak ng Rebolusyon"

sa kasaysayan ng ating nasyon

kay Mabini, Mabuhay! Mabuhay!

taospuso kaming nagpupugay!

- gregoriovbituinjr.

12.20.2024

Paskil sa sahig ng traysikel

PASKIL SA SAHIG NG TRAYSIKEL

may abiso sa sahig ng traysikel

kong sinakyan: "Bawal manigarilyo"

tagos sa puso't diwa'y umukilkil

kahit sa makatang di nagbibisyo

kundi ang magsulat ng kwento't tula

minsan paksa'y yaong nasa hinagap

bisyo'y pagninilay at tumingala

sa kisame o kaya'y alapaap

anong masasabi ng nagyoyosi

na may paalala doon sa sahig

tunay iyong mahalagang mensahe

ipinaskil ang di maisatinig

salamat at may paalalang ganyan

habang patungo sa paroroonan

- gregoriovbituinjr.

12.17.2024

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://fb.watch/wwAHJD8msl/ 

Ang apat na Pepe

ANG APAT NA PEPE 

bida si FPJ sa Pepeng Kaliwete

at si Ramon Revilla sa Pepeng Kuryente

kilala ring partner ni Pilar ay si Pepe 

mas tanyag na Pepe si Rizal na bayani

sa kamalayang Pinoy ay naroon sila

lalo't taga-dekada otsenta't nobenta

tatlo sa kanila'y sikat sa pelikula,

sa panitikang bayan, isa'y sa historya

mga Pepe, maraming salamat sa inyo

kabataan nami'y naging bahagi kayo

sa mga maaksyong pelikula ay hero

bida kayong tumatak sa puso ng tao

bida si Rizal, pambansang bayani natin

si Senador Revilla'y naglingkod sa atin

si FPJ ay tumakbong pangulo man din

si Pepe't Pilar nasa panitikan natin

- gregoriovbituinjr.

12.16.2024

Tsaang oregano

TSAANG OREGANO 

lumago na ang tanim ni misis na oregano

kung saan dahon naman niyon ay pinipitas ko

upang sa takure ay pakuluan ngang totoo

at kapag maligamgam na'y saka ko iinumin

na parang tsaa, pampalusog sa katawan man din

ah, kalusugan, aba'y dapat ka naming isipin

tsaa itong maraming benepisyo sa katawan

buti't naisipan ni misis na itanim iyan

siyang tunay, kaylalago na nila sa bakuran

sa mga saliksik, pang-alis ng toxic substances,

panlaban daw sa implamasyon, hika, diabetes,

pagbuburis, bakterya, cancer at iba pang istres

kaya tsaang oregano ay dagdag sa arsenal

ng kalusugan matapos lumabas ng ospital

pandagdag lakas, upang di rin agad hinihingal

kaya ngayon, sa tsaang ito ako  na'y masugid

na tagapagtaguyod lalo't may tanim sa gilid

tara nang magtsaang oregano, mga kapatid

- gregoriovbituinjr.

12.14.2024

* buris - nagtutubig na tae

* https://www.medicalnewstoday.com/articles/266259#_noHeaderPrefixedContent 

* https://www.healthline.com/health/oregano-tea 

Laban sa OSAEC

LABAN SA OSAEC

muli, mayroong balitang paglabag sa OSAEC

o online sexual abuse and exploitation of children

aba, isa iyong krimeng sadyang kahindik-hindik

dahil sariling anak ang ginagamit sa krimen

aba'y mantakin mo! sa online ay ibinubugaw

ang isang buwang sanggol at kambal na pitong anyos

bata pa'y para silang tinarakan ng balaraw

dalawang nanay at tiyuhin, ang gamit ay sex toys

kahirapan ng buhay ba'y ituturong dahilan

kaya binubugaw online ay mga anak nila

o yao'y alibi lang sa kanilang kahayukan

na pati mga batang walang muwang ay biktima

aba'y dapat lang makulong ang mga tarantado

hustisya para sa mga bata'y dapat makamit

dahil mga bata ang kanilang pineperwisyo

bakasakaling ganyang krimen ay di na maulit

- gregoriovbituinjr.

12.08.2024

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Disyembre 4, 2024, headline at 2

Pagsulat, pagmulat, pagdalumat

PAGSULAT, PAGMULAT, PAGDALUMAT

nasa ospital man / tuloy ang pagsulat

tila yaring pluma / ay di paaawat

pagkat tibak akong / layon ay magmulat

lalo na't kayraming / masang nagsasalat

dapat nang baguhin / ang sistemang bulok

at sa sulirani'y / huwag palulugmok

dapat baligtarin / natin ang tatsulok

at ang aping dukha'y / ilagay sa tatsulok

wala nang panahon / upang magpagapi

sa mga problemang / nakakaaglahi

dapat ipaglaban / ang prinsipyo't puri

at dapat labanan / yaong naghahari

nadadalumat ko / ang pakikibaka

nitong manggagawa't / mga magsasaka

bulok na sistema'y / dapat baguhin na

karaniwang masa / ang ating kasama

tungo sa lipunang / may pagkakapantay

mundong makatao'y / layo nati't pakay

bagong sistema ba'y / ating mahihintay?

o kikilos tayo't / kamtin iyong tunay?

- gregoriovbituinjr.

12.07.2024

May kolum pa sa dyaryo ang may arrest order

MAY KOLUM PA SA DYARYO ANG MAY ARREST ORDER

naulat na wala na sa bansa, Disyembre Kwatro

si Harry Roque, spokesperson ng dating pangulo

na may arrest order umano mula sa Kamara

kung wala na sa bansa, paanong darakpin siya

kolum ni Roque'y nalathala, Disyembre Siyete

kung nakalabas ng bansa, bakit ito nangyari

pa-email-email lang, kanyang kolum ay tuloy pa rin

gayong may kaso pala siyang qualified trafficking

bagamat animo'y pinaglalaruan ang batas

siyang may arrest order, kolum pa'y labas ng labas

kalayaan sa pamamahayag pa'y tinamasa

tulad ni Amado Hernandez, isang nobelista

at kumatha ng mga tulang Isang Dipang Langit

sa Bilibid sa Muntinlupa nang siya'y napiit

di pa nadakip si Roque, patuloy lang ang kolum

ah, pluma'y malaya sa harap man ng paghuhukom

pluma ng makatang tibak tulad ko'y di mapigil

kung mapiit muli't sa aktibismo'y sinisiil

tunay na sagrado ang kalayaang magpahayag

kahit sa batas ng estado'y mayroong paglabag

- gregoriovbituinjr.

12.07.2024

* ulat mula sa Pilipino Star Ngayon, Disyembre 4, 2024, p.3

* kolum mula sa Philippine Star, Disyembre 7, 2024, p.7